Jak napisać wypracowanie na maturze z historii? Te zasady, schemat pracy i przykładowe słownictwo warto znać

Matura z historii 2024 rozpocznie się już 21 maja o godz. 9.00. Uczniowie będą mieli 180 minut na rozwiązanie arkusza. Jakie zadania pojawią się na egzaminie? Sprawdźcie wymagania maturalne z historii. Najwyżej punktowanym zadaniem jest wypracowanie maturalne, z którym co roku muszą zmierzyć się zdający. Można za nie otrzymać aż 12-15 punktów (w zależności od formuły egzaminu).

Jak wygląda to zadanie? Różni się nieco w zależności od formuły egzaminu.

Formuła 2015: W tym zadaniu uczniowie mają podane pięć tematów, po jednym z każdej epoki (starożytność, średniowiecze, dzieje nowożytne, XIX i XX wiek). Wybierają jeden z nich i piszą pracę o wybranym zagadnieniu. Do niektórych tematów podane są materiały źródłowe.

Formuła 2023: Uczniowie mają do wyboru trzy tematy. Do żadnego z nich nie ma podanego materiału źródłowego.

Jak napisać wypracowanie na maturze z historii, żeby było wysoko punktowane?

Wypracowanie maturalne z historii pozornie wydaje się proste, ale w rzeczywistości bardzo łatwo o błędy. Bardzo ważny jest schemat pracy. Powinno ona składać się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. W jaki sposób napisać pracę maturalną z historii krok po kroku? Wyjaśniamy poniżej.

1. Zaczynamy od dokładnego przestudiowania tematów i materiałów źródłowych (w przypadku formuły 2015). Wybierzmy takie zagadnienie, które jest dla nas najłatwiejsze.
2. W momencie, gdy wybierzemy już temat, powinniśmy stworzyć plan pracy. W kilku zdaniach opiszmy, co zawrzemy we wstępie, rozwinięciu i zakończeniu. Plan okaże się pomocny, gdy zatniemy się i nie będziemy wiedzieli, co dalej pisać.
3. Co powinno zostać zawarte we wstępie? Przede wszystkim pokrótce omówmy pojęcia, które pojawiły się w temacie pracy. Niekiedy uczniowie ich nie rozwijają, bo wydają im się banalne, ale warto dokładnie się im przyjrzeć. Na przykład jeden z tematów z ubiegłego roku brzmiał: „Opisz ekonomiczne i społeczne konsekwencje rewolucji przemysłowej w Europie w XIX wieku. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe”. Warto więc napisać nie tylko o tym, że będziemy poddawać analizie ekonomiczne i społeczne konsekwencjach rewolucji przemysłowej w XIX wieku, ale także, czym charakteryzował się XIX wiek i jakie te konsekwencje były (negatywne/pozytywne/zróżnicowane/jak wpłynęły na poszczególne kraje europejskie itd.). Pamiętajmy też, by postawić tezę.
4. W rozwinięciu powinniśmy zawrzeć odpowiednią argumentację. Uczniowie, którzy mają problemy z usystematyzowaniem wiedzy historycznej, mogą swoje rozważania zamieścić w formie chronologicznej. Dla tych, którzy czują się w zagadnieniach z zakresu historii nieco pewniej, dobrym pomysłem będzie stworzenie rozprawki problemowej i podzielenie swoich rozważań, na przykład według klucza: kwestie polityczne, społeczne i kulturowe lub nieco inaczej, w zależności od tematu wypracowania maturalnego. W tej części również nie powinniśmy zapominać o wyjaśnieniu pojęć i rzetelnym omówieniu danego problemu.
5. W zakończeniu przytaczamy pokrótce zagadnienia omawiane w części właściwej pracy. Podsumowujemy temat, jeszcze raz przytaczamy tezę. Można w tym miejscu zamieścić także stowne przysłowie lub cytat znanego historyka.

Praca pisemna na maturze z historii nie wymaga jedynie znajomości zagadnień historycznych. Należy zwrócić uwagę także na poprawność stylistyczną, ortograficzną i interpunkcją, odpowiednią formę pracy (wstęp, rozwinięcie zakończenie) i problemowe omówienie zagadnienia.

Wypracowanie na maturze z historii stanowi dla części uczniów spore wyzwanie. Wiele osób popełnia błędy, których lepiej się wystrzegać:

• Nie wystarczy jedynie pochwalić się znajomością danego tematu historycznego. Niekiedy uczniowie w przypływie radości, że wiedzą, co napisać na dany temat, zapominają o formie pracy, za co mają odejmowane punkty;
• Uczniowie czasami zbyt wąsko omawiają temat, zapominając, że w zależności od konkretnego zagadnienia, należy brać pod uwagę nie tylko aspekty polityczne czy społeczne, ale także te dotyczące religii, literatury czy kultury. Wiedza z języka polskiego również będzie tutaj na wagę złota;
• Niektórzy maturzyści oddają pracę bez wcześniejszego sprawdzenia jej. Taka autokorekta może okazać się naprawdę bardzo potrzebna;
• W przypadku formuły 2015 część uczniów nie korzysta z materiałów źródłowych podczas pisania pracy, a warto uwzględnić je w swojej pracy. Omówienie danego tekstu czy grafiki może jedynie wzbogacić nasze wypracowanie.

Zanim przystąpimy do napisania matury z historii, warto zapoznać się także z przykładowym słownictwem, które może okazać się przydatne w trakcie pisania pracy maturalnej. Oto sformułowania, których warto używać:

• Celem tej pracy jest…
• Warto zwrócić uwagę na to, że…
• Z jednej strony…, ale z drugiej…
• Moja praca dotyczy okresu…
• Warto zwrócić uwagę także na aspekty społeczno-ekonomiczne…
• Nie wolno zapomnieć o kulturze tego okresu w dziejach Polski/Europy…
• Warto wspomnieć jeszcze o…
• Podsumowując…

Arkusz maturalny i odpowiedzi do matury z historii 2024 pojawią się w naszym serwisie 21 maja po godz. 14.00.