Kiedy państwo zapłaci Ci składki na ZUS

1. Składki z budżetu państwa mogą mieć opłacane trzy grupy.

2. Są to:

* nianie - czyli osoby opiekujące się dziećmi na podstawie umowy uaktywniającej, którym do wysokości minimalnego wynagrodzenia składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne opłaca ZUS z budżetu państwa;

* osoby pobierające zasiłek macierzyński - podstawą finansowanych składek (emerytalnej i rentowej) jest wysokość tego zasiłku;

* osoby przebywające na urlopie wychowawczym - im finansowane są trzy składki: emerytalna, rentowa i zdrowotna.

1. Nianią jest osoba fizyczna (czyli nie firma), pełnoletnia, sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy uaktywniającej.

UWAGA
Nianią nie może być jeden z rodziców, nawet jeśli samotnie wychowuje dziecko.

2. Niania podlega ubezpieczeniom:

* obowiązkowo - ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu);

* dobrowolnie - chorobowemu.

3. Płatnikiem jej składek jest jeden z rodziców dziecka.

4. Rodzic musi:

* zgłosić nianię do ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZUA w terminie siedmiu dni od daty jej zatrudnienia, czyli podpisania umowy uaktywniającej;

* wyrejestrować z ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZWUA w terminie siedmiu dni od daty rozwiązania umowy;

* sporządzać i przekazywać do ZUS-u dokumenty rozliczeniowe (ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA) - do 15. dnia miesiąca za ten poprzedni (w niektórych przypadkach może być jednak zwolniony z tego obowiązku, pytaj o nie w oddziałach zakładu);

* potrącać niani z dochodów, rozliczać oraz - w przypadku, gdy przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego lub podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest kwota nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia - opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

WAŻNE
W przypadku, gdy podstawa wymiaru składek nie jest wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2012 roku 1.500 zł), składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe finansuje budżet państwa za pośrednictwem ZUS-u.

5. Gdy wynagrodzenie niani jest wyższe od minimalnego wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (od podstawy wymiaru składek stanowiącej kwotę nadwyżki), współfinansowane są - na określonych zasadach - przez nianię i zatrudniającego ją rodzica.

UWAGA
Składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe finansuje w całości niania z własnych środków, a wpłaca do ZUS-u rodzic. W każdym przypadku: bez względu na to, czy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, czy też nie.

6. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód.

7. Podstawę tę pomniejsza się o składki wpłacone na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe przez nianię, potrącone przez rodzica z jej środków.

8. Składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest przez:

* ZUS - ale tylko od podstawy wymiaru nie wyższej od minimalnego wynagrodzenia;

* nianię - od podstawy wymiaru stanowiącej nadwyżkę nad minimalne wynagrodzenie. Oblicza ją, pobiera z dochodu niani i odprowadza rodzic.

UWAGA
Za nianię nie są opłaca się składek na fundusze: pracy, gwarantowanych świadczeń pracowniczych i emerytur pomostowych. Informacje zawarte w raportach do ZUS-u rodzic powinien przekazać na piśmie lub, za zgodą, w formie dokumentu elektronicznego. Niania może złożyć wniosek o ich sprostowanie.

9. Przepisy dot. rozliczania niań znajdziesz w ustawach:

* z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r.. nr 205, poz. 1585 z późniejszymi zmianami);

* z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 z późniejszymi zmianami),

* z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. nr 45, poz. 235 z późniejszymi zmianami).

1. Osoby korzystające z urlopu macierzyńskiego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

2. Płatnikiem składek jest podmiot wypłacający zasiłek, na przykład ZUS.

3. Wysokości składek:

* na ubezpieczenie emerytalne - 19,52 proc. podstawy wymiaru;

* na ubezpieczenia rentowe - 8 proc. podstawy wymiaru.

ZAPAMIĘTAJ
Składki w całości finansuje budżet państwa. Rolą płatnika jest ich wykazanie w dokumentach rozliczeniowych.

4. Podstawą wymiaru jest kwota wypłaconego zasiłku.

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla danego ubezpieczonego w roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

ZAPAMIĘTAJ
W 2012 roku kwota ta wynosi 105.780 zł.

5. Podstawą prawna jest w tym przypadku ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585 z późniejszymi zmianami).

1. Osoby korzystające z urlopu wychowawczego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom:

* emerytalnemu i rentowym - ale tylko wtedy, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury, renty lub oraz innych tytułów do ubezpieczeń;

* zdrowotnemu - w sytuacji, gdy urlop wychowawczy jest jedynym tytułem do tego ubezpieczenia.

2. Te osoby muszą poinformować płatnika składek, czyli pracodawcę, który udzielił im urlopu, o tym, że spełniają powyższe warunki.

UWAGA
Gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym rozpocznie wykonywanie działalności gospodarczej lub zatrudni się na podstawie umów o pracę lub zlecenia, będzie miała inny tytuł do ubezpieczeń albo uzyska prawo do emerytury lub renty, musi poinformować o tym pracodawcę.

3. Wysokość składek:

* na ubezpieczenie emerytalne - 19,52 proc. podstawy wymiaru;

* na ubezpieczenia rentowe - 8 proc.;

* na ubezpieczenie zdrowotne - 9 proc.

WAŻNE
Składki są w całości finansowane przez budżet państwa, a rolą płatnika jest ich wykazanie w dokumentach rozliczeniowych.

4. Podstawę wymiaru stanowi kwota 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

UWAGA
Nie może być jednak wyższa od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop.

5. Podstawa ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, jeżeli:

* urlop rozpoczął lub zakończył się w trakcie miesiąca; albo

* tylko przez część miesiąca osoba przebywająca na urlopie wychowawczym spełniała warunki do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

6. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla danego ubezpieczonego w roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2012 roku jest to 105.780 zł).

ZAPAMIĘTAJ

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Obecnie jest to 520 zł.

7. Podstawa ta nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, gdy urlop rozpoczął lub zakończył się w trakcie miesiąca.

8. W tym przypadku podstawą prawną są ustawy z:

* 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585 z późniejszymi zmianami);

* 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 z późniejszymi zmianami).

Oferty pracy z Twojego regionu