Pracujesz za granicą? Sprawdź, jakie masz ubezpieczenia w razie choroby i emerytury

1. Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein i Norwegia) oraz Szwajcarii stosuje własne przepisy z zakresu zabezpieczenia społecznego (w Polsce obejmują ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe).

2. Jeśli pracujesz zawodowo na terenie wymienionych państw, możesz w tym samym okresie podlegać zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym z nich.
Państwo to ustalane jest w oparciu o przepisy rozporządzeń unijnych.

3. Jeśli pracujesz w kilku krajach członkowskich jednocześnie, powinieneś poinformować o tym instytucję właściwą w tym państwie, w którym mieszkasz. Ona ustali, gdzie będziesz podlegał ubezpieczeniom.

KILKA PAŃSTW, JEDEN SZEF

* Załóżmy, że mieszkasz w Polsce, jesteś zatrudniony przez jednego pracodawcę i wykonujesz pracę w kraju, ale również w innych państwach członkowskich (równocześnie lub na zmianę w dwóch lub w kilku). Powinieneś podlegać przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego w tym kraju, w którym mieszkasz - jeżeli to w nim wykonujesz znaczącą część swojej roboty.

ZAPAMIĘTAJ
Gdy pracujesz w kraju zamieszkania przez co najmniej 25 proc. czasu pracy lub otrzymujesz w nim co najmniej 25 proc. wynagrodzenia, to właśnie w nim będziesz podlegał zabezpieczeniu społecznemu.

* W innym przypadku będziesz podlegał ubezpieczeniom w tym państwie, w którym ma swoją siedzibę Twój pracodawca.

* Jeżeli pracujesz dla jednego pracodawcy w kilku państwach członkowskich jednocześnie i - po uwzględnieniu opisanych powyżej zasad - okaże się, że podlegasz polskim przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego, Twój pracodawca powinien zwrócić się do ZUS-u o wydanie formularza A1.

ZAPAMIĘTAJ
Ten formularz potwierdza, że podlegasz zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w Polsce.

GDY SZEFÓW JEST WIĘCEJ

Teraz zajmiemy się sytuacją, gdy pracujesz w kilku państwach na rzecz wielu pracodawców.

1. Jeśli mieszkasz w Polsce i nie wykonujesz w niej znacznej części swojej pracy, natomiast jesteś zatrudniony przez co najmniej dwóch pracodawców, których siedziby znajdują się:

* tylko w jednym państwie członkowskim - podlegasz zabezpieczeniu społecznemu w tym kraju;

* w dwóch państwach członkowskich, z których jedno to Polska - wtedy podlegasz zabezpieczeniu społecznemu w tym kraju, w którym ma swoją siedzibę Twój pracodawca.

WAŻNE
W tym przypadku - ponieważ nie wykonujesz znacznej części pracy w państwie, w którym mieszkasz - zawsze będziesz podlegał ubezpieczeniom w innym kraju. Pod warunkiem, że właśnie tam znajduje się siedziba jednego z Twoich pracodawców.

2. Jeśli nie wykonujesz znacznej części pracy w państwie zamieszkania, a jesteś zatrudniony przez różnych szefów - przy czym co najmniej dwóch z nich ma siedziby w różnych krajach, innych niż ten, w którym mieszkasz - podlegasz zabezpieczeniu społecznemu w państwie zamieszkania. I nie ma znaczenia, czy jesteś w nim aktywny zawodowo, czy też nie.

WAŻNE
Mieszkając w Polsce, a będąc zatrudnionym przez kilku pracodawców z siedzibami w różnych państwach, powinieneś wystąpić do oddziału ZUS-u (właściwego terytorialnie ze względu na miejsce zamieszkania) o wydanie formularza A1.

Zaświadczenie to potwierdza, że podlegasz zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w Polsce. Formularz A1 oraz wniosek o jego wydanie znajdziesz też na stronie www.zus.pl w dziale "Formularze UE".

GDY MASZ WĄTPLIWOŚCI

* Nie wiesz, czy pracodawca, który ma siedzibę za granicą, odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne do Polski?
Skontaktuj się z dowolnym oddziałem ZUS-u.

* Chcesz uzyskać informacje o obowiązkach, jakie pracodawca zagraniczny powinien wypełnić w stosunku do swojego pracownika? Interesują Cię zasady zgłaszania zagranicznych płatników składek do polskiego systemu zabezpieczenia społecznego?
Skontaktuj się z I oddziałem ZUS-u w Warszawie przy ul. Senatorskiej 6/8, 00-917 Warszawa, nr telefonu 22 538 21 11 (końcówka do 14).

PRACOWNIK MAJĄCY FIRMĘ

1. Jeżeli wykonujesz pracę najemną w jednym państwie członkowskim i w tym samym czasie prowadzisz działalność na własny rachunek w innym, będziesz podlegał ubezpieczeniom społecznym w tym kraju, w którym wykonujesz tę pracę.

2. Jeśli pracę najemną wykonujesz tylko w Polsce, natomiast działalność na własny rachunek prowadzisz w innym państwie członkowskim, powinieneś zwrócić się do ZUS-u o wydanie formularza A1.

3. Jeżeli wykonujesz ją w innym państwie członkowskim, a w Polsce prowadzisz działalność na własny rachunek, powinieneś uzyskać formularz A1 z instytucji ubezpieczeniowej państwa, w którym zajmujesz się pracę najemną.

WAŻNE
Ten dokument będzie potwierdzał, że nie powinieneś odprowadzać w Polsce składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

4. Masz wątpliwości, jakie państwo powinieneś podać jako to, w którym mieszkasz? Powinieneś wziąć pod uwagę następujące kryteria pomocnicze:

* czas trwania i ciągłość pobytu w danym kraju;

* sytuację, w jakiej się znajdujesz - charakter i specyfikę wykonywanej pracy, w szczególności miejsce, w którym zazwyczaj wykonywana, jej stały charakter oraz czas trwania każdej umowy o pracę;

* sytuację rodzinną oraz więzi rodzinne;

* prowadzenie jakiejkolwiek działalności o charakterze niezarobkowym;

* jeśli jesteś studentem - źródło dochodu;

* sytuację mieszkaniową - czy ma charakter stały;

* państwo członkowskie, które dla celów podatkowych uznano za miejsce zamieszkania.

WAŻNE
Trzeba pamiętać, że instytucja, która będzie dokonywała ustaleń, musi brać pod uwagę przede wszystkim Twoje zamiary wynikające z okoliczności. A zwłaszcza powody, które skłoniły Cię do wyjazdu za granicę. To one są uznawane za rozstrzygające dla ustalenia Twojego rzeczywistego miejsca zamieszkania.

5. Do wniosku o ustalenie ustawodawstwa lub wydanie formularza A1 należy dołączyć wypełnione oświadczenie o miejscu zamieszkania. Jego wzór znajdziesz na stronie internetowej www.zus.pl w dziale "Formularze UE".

ZAPAMIĘTAJ!
Jeśli wykonujesz pracę w kilku państwach członkowskich jednocześnie, powinieneś powiadomić o tym instytucję właściwą w miejscu zamieszkania. To ona ustali, w którym kraju powinieneś być ubezpieczony.

Oferty pracy z Twojego regionu