Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. 6 sytuacji, kiedy szef może zwolnić pracownika w dowolnym momencie

Jedną z zalet umowy o pracę jest fakt, że nie można zwolnić pracownika ot tak. Pracownikowi (i pracodawcy także) przysługuje okres wypowiedzenia, czyli czas, w którym już wiadomo, że pracownik będzie żegnał się z firmą, ale jeszcze w niej pracuje.

W przypadku, gdy umowę wypowiada pracodawca, okres wypowiedzenia to czas, w którym pracownik może poszukiwać innego zajęcia. Zdarza się, że jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, jednak cały czas pobiera pensję. Z drugiej strony, jeśli to pracownik chce się zwolnić, z okresu wypowiedzenia korzysta pracodawca, który ma czas, by przygotować i rozpocząć nowy proces rekrutacyjny.

Prawo dopuszcza jednak kilka sytuacji, w których pracodawca może rozwiązać umowę z pracownikiem praktycznie z dnia na dzień.

Przywilejów takich jak okres wypowiedzenia nie mają pracownicy świadczący usługi na zasadzie umowy o dzieło lub umowy zlecenia (w konkretnych sytuacjach strony mogą ustalić w umowie zapis o okresie wypowiedzenia i jego warunkach).

Zgodnie z artykułem 52 kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trzech konkretnych przypadkach. Po pierwsze jeżeli pracownik w ciężki sposób naruszy podstawowe obowiązki pracownicze, po drugie w czasie trwania umowy o pracę popełni przestępstwo, które uniemożliwia mu dalsze pełnienie obowiązków na podstawie umowy o pracę (a więc np. w pełnym wymiarze godzin). Jednak przestępstwo to musi być oczywiste lub potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Pamiętajmy bowiem, że dopóki sąd nie stwierdzi winy, w polskim prawie obowiązuje domniemanie niewinności.

Trzecia sytuacja ma miejsce, gdy pracownik utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na stanowisku, na które został zatrudniony.

Kodeks pracy precyzuje, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie jednego miesiąca od momentu, gdy pracodawca dowiedział się o okolicznościach, które są podstawą do wykonania takich kroków.

W takiej sytuacji do głosu dochodzi zakładowa organizacja związkowa (jeśli zakład pracy takową posiada). Organizacja musi zostać poinformowana o okolicznościach zdarzenia, a przede wszystkim o przyczynach zwolnienia pracownika.

Jeśli członkowie organizacji mają wątpliwości, swoją opinię powinni wyrazić niezwłocznie, nie później niż w ciągu trzech dni od otrzymania informacji.

To jednak nie wszystkie sytuacje, w których pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Zgodnie z artykułem 53 kodeksu pracy, umowa może zostać rozwiązania, jeżeli wskutek choroby nie pracuje dłużej niż trzy miesiące, a zatrudniony był krócej niż pół roku.

Zwolnienie może nastąpić również w momencie, gdy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż łączy okres pobierania wynagrodzenia, zasiłku i świadczenia rehabilitacyjnego (przez pierwsze trzy miesiące), ale tylko jeżeli pracownik zatrudniony był przynajmniej pół roku lub jeśli niezdolność do wykonywania pracy spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Ostatnim powodem, dla którego może dojść do rozwiązania umowy o pracę jest sytuacja, w której pracownik nie przychodzi do pracy dłużej niż miesiąc i nie jest to spowodowane sytuacjami wymienionymi wcześniej, jednak jego nieobecność została usprawiedliwiona.

Warto tutaj zaznaczyć, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w momencie, gdy pracownik jest nieobecny w pracy, ponieważ sprawuje opiekę nad dzieckiem. Umowy nie można rozwiązać także po stawieniu się pracownika w firmie w związku z ustaleniem przyczyny jego absencji.

Pamiętajmy jednak, że nie ma sytuacji bez wyjścia. Podstawą porozumienia między pracownikiem a pracodawcą zawsze jest rozmowa. Dlatego, jeżeli pracownik pozostaje w kontakcie z pracodawcą, informuje go na bieżąco o przyczynach swojej nieobecności, pracodawca na pewno tak łatwo nie pozbędzie się pracownika zrywając z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia. Prawo pracy nie tylko chroni przedsiębiorców, ale przede wszystkim pracowników.

Kodeks pracy przewiduje także możliwość ponownego zatrudnienia tego samego pracownika, który został zwolniony bez wypowiedzenia. Sytuacja taka może mieć miejsce w okresie sześciu miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn wymienionych wyżej.

Bardzo ważne jest jednak, by w tej sytuacji pamiętać o tym, że pracownik musi zgłosić swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu przyczyny absencji. Na jakich warunkach pracownik zostanie ponownie zatrudniony jest kwestią ustalenia obu stron.