Sagan Befehl! Groby lotników alianckich z Żagania na poznańskiej Cytadeli. Tam spoczywają pomordowani na rozkaz Hitlera

Do Wielkiej Ucieczki z obozu jenieckiego w Sagan (dzisiejszy Żagań) doszło w nocy z 24 na 25 marca 1944 roku. Początkowo za druty, tunelem Harry, liczącym 111 metrów mało się wydostać 200 jeńców. Ostatecznie w ucieczce wzięło udział 80 lotników. Ucieczka powiodła się tylko trzem: dwóm Norwegom podporucznikowi Jensowi Mullerowi i sierżantowi Per'owi Bergslandowi. Dotarli oni do Szczecina, skąd marynarze przewieźli ich do Szwecji. Holender Bram van der Stok dotarł do Utrechtu, skąd ruch oporu przerzucił go do Wielkiej Brytanii.

Hitler wydał rozkaz "Sagan Befehl", według którego wszyscy schwytani mieli zostać zamordowani. Niby podczas próby ucieczki. Miał się za nimi wstawić Hermann Göring. Dzięki temu liczbę rozstrzelanych zmniejszono do pięćdziesięciu. Niemcy stworzyli specjalny oddział egzekucyjny, stworzony z gestapo, do zgładzenia uciekinierów. W okolicach Iłowej rozstrzelano ok. 30 z nich. Reszta bohaterów straciła życie w innych miejscach.

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu jest położony na południowych stokach Fortu Winiary. Centralne miejsce zajmuje Krzyż Ofiarności. Wyższą część zajmują w większości groby z I wojny światowej. Niższą groby z II wojny światowej. Na cmentarzu wojennym pochowano lub upamiętniono symbolicznie 476 żołnierzy. Właśnie tam znajdują się prochy 48 uczestników Wielkiej Ucieczki ze Stalagu Luft III, spośród 50 zamordowanych przez Niemców. Tutaj znajdziemy między innymi mogiłę porucznika Pawła Tobolskiego, uczestnika Wielkiej Ucieczki, a także porucznika Jerzego Mondscheina, porucznika Kazimierza Pawluka, czy też majora Antoniego Kiewnarskiego.

Zobaczcie sami w galerii zdjęć

Czytaj również na naszym portalu