Aragonia: Stąd Cyd Waleczny gromił swoich braci (zdjęcia)

Sercem Saragossy jest Alkazar - mauretańska forteca wybudowana w XI w. To był bardzo burzliwy okres w dziejach miasta i całej Aragonii. Maurowie z coraz większym trudem odpierali ataki chrześcijańskich władców sąsiedniej Kastylii. - Dlatego w 1085 roku zadecydowali się skorzystać z usług Cyda Walecznego, który był wtedy najbardziej znanym hiszpańskim rycerzem. Przez pięć lat chrześcijanin Cyd dowodził arabskimi wojskami. Kierował wyprawami Maurów na Kastylię. Odniósł szereg błyskotliwych zwycięstw podczas walk z Kastylijczykami - mówi Claudio, mój przewodnik po Saragossie.

Alkazar jest obecnie siedzibą Kortezów Aragonii, czyli lokalnego parlamentu (odpowiednika sejmików wojewódzkich w Polsce). Można jednak go zwiedzać, z czego skwapliwie skorzystałem podczas eskapady po Saragossie. Twierdzę wybudowano w czasach dynastii Beni-Kasim, która władała Saragossą od 1039 do 1118 r., kiedy miasto zdobył Alfons I Waleczny. Potem była wiele razy przebudowywana, ale wewnętrzny dziedziniec zachował mauretańską metrykę. Przetrwały m.in. charakterystyczne dla arabskiej architektury misterne zdobienia kolumn i balustrad. Turyści nie znajdą tam jednak śladów po walecznym rycerzu, który ponad 900 lat temu dowodził alkazarem. Żadnych pomników, tablic czy choćby skromnego popiersia. Jak to możliwe?

- Niechętnie wspominamy o tym epizodzie w jego życiu. Cyd jest jedną z najważniejszych postaci w panteonie naszych bohaterów. Jest dla nas symbolem zwycięskich walk z Maurami - tłumaczy Claudio.

Cyd Waleczny to średniowieczny rycerz Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar. W 1076 r. został wygnany z Kastylii, a pięć lat później uwięziono tam jego żonę i córki. Dlatego zdecydował się służyć władcom muzułmańskiego państewka Sarakusta. Czyli obecnej Saragossy. Po pięciu latach wrócił jednak do Kastylii i wystąpił przeciw byłym chlebodawcom. W 1094 r. pod Cuart de Poblet pokonał armię Almorawidów i odbił Walencję z rąk Maurów. Został bohaterem popularnego w średniowieczu eposu, w XVII w. rozsławił go francuski dramaturg Corneille Pierre w swojej najbardziej znanej sztuce "Cyd", która od ponad 300 lat nie schodzi ze scen teatrów całego świata.

Miasto z rzymską metryką

Sarragosa to nie tylko legenda o bohaterskim Cydzie, który przez kilkaset lat był wzorem rycerskich cnót i natchnieniem dla artystów. Turystów z całego świata przyciągają liczne zabytki. Choćby ruiny łaźni, teatru, murów i portu rzecznego z czasów panowania cesarza Augusta, któremu miasto zawdzięcza nazwę. Rzymianie nazwali je bowiem Caesaraugusta. Po zdobyciu osady w VIII w. Maurowie przekształcili nazwę w Medina Albaida Sarakosta, natomiast na początku XII w. po odbiciu miasta Hiszpanie zmienili ją na Zaragoza (w języku kastylijskim i aragońskim).

Co warto zobaczyć w Saragossie? Na pewno bazylikę z przełomu XVII i XVIII w. Wieńczą ją cztery wieże i jedenaście kopuł. Nazwę Nuestra Señora del Pilar (Naszej Pani z Kolumny) zawdzięcza umieszczonej w kaplicy figurze Najświętszej Maryi Panny na Kolumnie (El Pilar), która otoczona jest wyjątkową czcią. Jej sufit zdobią freski Goyi.

Turystów zachwyca też katedra La Catedral del Salvador. Jej budowa trwała 500 lat, ukończona została w XVII w. Stanowi mieszankę kilku stylów: od mauretańskiego, po gotyk i barok. Trzeba jednak oddać, że to bardzo udany zlepek. Kolejna atrakcja to La Lonja, czyli renesansowa giełda z XVI w. Jej wnętrza zdobią wspaniałe reliefy i ornamenty kamienne. Nie sposób też pominąć Puente de Piedra. To zabytkowy most nad rzeką Ebro, wybudowany w XV w.

Polskie karty w historii

W historii Saragossy są także karty zapisane przez Polaków. W 1809 r. została zdobyta przez wojska napoleońskie. U boku Francuzów walczyły oddziały polskiej Legii Nadwiślańskiej pod dowództwem gen. Józefa Chłopickiego. W czasie hiszpańskiej wojny domowej w latach 1936-39 w mieście stacjonowały wojska generała Franco. W sierpniu i wrześniu 1937 r. bezskutecznie usiłowali je zdobyć republikanie, wspierani przez polską XIII Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego.

Warto odnotować, że w okolicach stolicy Aragonii rozgrywa się akcja powieści Jana Potockiego "Rękopis znaleziony w Saragossie" z XVIII w., przeniesionej na ekran w 1964 r. przez naszego reżysera Wojciecha Jana Hasa.