Chiny pomagają Rosji omijać sankcje. Putin może prowadzić wojnę z Ukrainą

Ostatnio dużo mówi się o wojskowej pomocy Pjongjangu dla Rosji. Broń dostarczana przez komunistyczny reżim zabija Ukraińców. Sama Rosja też wchodzi na najwyższe obroty, jeśli chodzi o produkcję broni. Nie byłoby to jednak możliwe bez zewnętrznej pomocy. Przypomniał o tym kilka dni temu były dowódca estońskiej armii, wskazując, że podzespoły zachodniej produkcji trafiają do rosyjskich zakładów zbrojeniowych poprzez Chiny. Ale skoro mowa o Pekinie, to jednak dla Rosji największe znaczenie ma chińskie wsparcie gospodarcze. Gdyby tego nie było, nie miałyby znaczenia dostawy z Korei Północnej czy Iranu, bo Rosja już by gospodarczo była na kolanach. Jak ważna jest to pomoc, wskazuje amerykański think-tank Jamestown Foundation.

Chiny stały się głównym partnerem gospodarczym Rosji, pomagając Kremlowi obejść zachodnie sankcje, a dwustronne obroty handlowe osiągnęły wartość 225 miliardów dolarów w 2023 roku. Dostarczane przez Pekin komponenty podwójnego zastosowania i krytyczny sprzęt elektroniczny zwiększają możliwości produkcyjne Moskwy w zakresie obronności. Chińskie banki odgrywają kluczową rolę we wspieraniu rosyjskiego systemu bankowego poprzez zwiększone inwestycje w juanach.

W 2023 r. obroty handlowe Rosji z Chinami wzrosły o jedną czwartą w porównaniu z 2022 r. i o aż 60 proc. w porównaniu z 2021 r. Wolumen chińskiego eksportu do Rosji przez Azję Środkową również odnotował znaczny wzrost, co jeszcze bardziej wzmocniło rolę Pekinu jako głównego sojusznika handlowego i dostawcy dla rosyjskiej gospodarki wojennej.

Chiny powstrzymały się od oficjalnego wspierania antyrosyjskich sankcji. Niemniej jednak Pekin utrzymuje politykę, która może skutkować nałożeniem sankcji wtórnych, w szczególności na jego instytucje bankowe. Stanowisko chińskiego rządu zniechęca wiele dużych korporacji państwowych do partnerstwa z Rosją w obawie przed sankcjami. Takie podejście nie przeszkadza jednak prywatnym przedsiębiorstwom, w tym producentom dronów, aktywnie uczestniczyć w handlu z Moskwą.

Pekin twierdzi, że nie dostarczał Rosji chińskich komponentów do produkcji broni ani żadnych elementów związanych ze sprzętem wojskowym. W rzeczywistości wiele towarów i komponentów szeroko wykorzystywanych w działaniach wojennych ma podwójne zastosowanie i dlatego mogą być dostarczane pod pozorem produktów cywilnych. Rosja nadal jest w stanie importować znaczne ilości takich towarów, w tym mikroprocesory, płytki drukowane oraz różne komponenty elektroniczne i radiotechniczne kluczowe dla produkcji obronnej. Moskwa osiąga to poprzez bezpośrednie chińskie kanały i innych pośredników, takich jak państwa Azji Środkowej lub Zjednoczone Emiraty Arabskie. W rezultacie Chiny zmonopolizowały rosyjski rynek elektroniki, konsekwentnie dostarczając krytyczne komponenty.

Chiny nadal dostarczają Kremlowi zaawansowane maszyny do komputerowego sterowania numerycznego (CNC), które są kluczowe dla rosyjskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego. Od początku rozszerzonej inwazji Moskwy 24 lutego 2022 r. Chiny dziesięciokrotnie zwiększyły dostawy maszyn CNC do Rosji. Sprzęt ten ułatwia szybką produkcję skomplikowanych komponentów i trwałych materiałów w celu zwiększenia rosyjskich możliwości produkcji obronnej. W bombowcach taktycznych Su-24, pociskach rakietowych Kalibr i Kindżał, dronach Forpost, Orlan, Shahed-136 wykryto różne części zamienne, w tym wyprodukowane przez firmy ze Stanów Zjednoczonych, Japonii i Szwajcarii i dostarczone do Rosji za pośrednictwem Chin i Hongkongu.

Chińskie banki stały się głównymi wierzycielami rosyjskiego systemu bankowego po nałożeniu zachodnich sankcji. W ciągu pierwszych 14 miesięcy wojny na Ukrainie Industrial and Commercial Bank of China, Bank of China, China Construction Bank oraz Agricultural Bank of China zwiększyły swoje inwestycje w Rosji z 2,1 mld do 9,7 mld dolarów. W rezultacie udział juana w rosyjskich płatnościach eksportowych wzrósł do 16 procent. Chińskie banki nadal jednak pozostają znacznie w tyle za austriackim Raiffeisen Bank International, największym zachodnim bankiem działającym w Rosji. W trakcie wojny Raiffeisen Bank zwiększył swoje aktywa w Rosji o ponad 40%, z 20,5 mld USD do 29,2 mld USD.

Pekin pomaga również rosyjskiej gospodarce w pozyskiwaniu węglowodorów z Moskwy. Dostawy te stanowią ponad 70 procent rosyjskiego eksportu do Chin. Chiny i Indie łącznie w 2023 roku przyjęły 90 proc. eksportu rosyjskiej ropy, dla której zamknięty został rynek zachodni. Pekin pozostaje jednak ostrożny w kwestii swojej zależności od rosyjskiego rynku energetycznego. Zależność Chin od towarów przemysłowych z innych krajów znacznie przewyższa ich zależność od rosyjskich surowców. To ostrożne podejście zdecydowanie dało Pekinowi przewagę w relacjach z Moskwą.

Chiny stały się kluczowym kołem ratunkowym dla objętej sankcjami rosyjskiej gospodarki – pisze Jamestown Foundation. Chińskie wsparcie umożliwiło Kremlowi skuteczne obejście zachodnich sankcji i podtrzymanie wojny przeciwko Ukrainie. Zwiększony udział Pekinu w rosyjskim rynku podkreśla zależność Kremla od krytycznych komponentów w produkcji broni, które przenoszą się z Zachodu do Chin.

źródło: Jamestown Foundation

dś