Rekordowe zachorowania na krztusiec w Czechach. 1500 nowych przypadków w tydzień. Jakie są objawy krztuśca?

Na początku 2024 r. epidemiolodzy szacowali, że na krztusiec zachoruje najwyżej 4 tys. osób., a do przełomu (czyli cofania się) choroby dojdzie w marcu. Od początku roku do połowy kwietnia 2024 r. w Czechach odnotowano 7888 przypadków krztuśca.

Najwięcej chorych jest wśród młodzieży szkolnej i uniwersyteckiej. Najbardziej zagrożone są małe dzieci, zwłaszcza niemowlęta, które nie są chronione przez szczepienia, a przebieg choroby może być skomplikowany i doprowadzić do śmierci. Tylko w 2024 r. krztusiec potwierdzono u 119 dzieci poniżej pierwszego roku życia.

Czeski Państwowy Instytut Zdrowia mówi o trzech zmarłych osobach z krztuścem, które miały mieć także inne dolegliwości. Jedna z ofiar to kilkumiesięczne niemowlę, które poza krztuścem chorowało na zapalenie płuc.

Tylko w pierwszym tygodniu stycznia czeskie władze zarejestrowały 28 przypadków krztuśca. Liczba chorych rośnie i wynosi obecnie 7888 (dane z 14.04.2024). To największa liczba zachorowań na „czarny kaszel” (jak nazywany jest w Czechach krztusiec) od 1963 roku. W 2014 roku zgłoszono 2500 zakażeń. Warto dodać, że według Czeskiego Państwowego Instytutu Zdrowia (SZÚ) aktualna liczba zachorowań może być jeszcze wyższa, ponieważ nie wszystkie przypadki są diagnozowane i zgłaszane władzom.

W poniedziałek 18 marca 2024 r. SZÚ poinformował o pierwszej w tym roku śmierci osoby zakażonej krztuścem. Mężczyzna zmarł w lutym. Pochodził z regionu Hradec Kralove i był w grupie wiekowej od 55 do 64 lat.

Wśród chorych na krztusiec jest m.in. 80-letni burmistrz Pragi, Bohuslav Svoboda. Jego uczestnictwo w posiedzeniu parlamentarnej komisji zdrowia, podczas której kaszlał i charczał, spotkało się z falą krytyki. Pomimo zapewnień, że jest w szóstym dniu kuracji antybiotykowej i „nie jest już zaraźliwy”, koledzy parsknęli śmiechem, a jeden z nich powiedział, że mógł przynajmniej nosić maseczkę. Warto dodać, że przepisy dotyczące zdrowia publicznego nakazują osobom chorym na krztusiec, pozostanie w domu do końca kuracji antybiotykowej. Partia Zielonych wniosła oskarżenie przeciwko burmistrzowi o „rozprzestrzenianie choroby zakaźnej”.

Praski urząd zdrowia publicznego próbował przeciwdziałać wzrostowi liczby zachorowań na „czarny kaszel”. Jednym z działań było wysłanie listu do stołecznych szkół, który miał zobowiązywać do odsyłania niezaszczepionych dzieci do domu, jeśli w klasie będzie potwierdzony przypadek krztuśca. Zostało to jednak natychmiast odrzucone przez szefową krajowego urzędu zdrowia publicznego.

Jednak kwestia niezaszczepionych dzieci jest zastanawiająca. Szczepienia przeciwko krztuścowi w Czechach są obowiązkowe. Szczepionka ta powinna być podawana wraz ze szczepieniami przeciwko tężcowi, błonicy, polio i innym chorobom już od pierwszych tygodni życia. Według oficjalnych danych szczepienia przeciwko krztuścowi szacuje się na 97 proc. populacji niemowląt. Sugeruje to, że w Czechach są tysiące niezaszczepionych dzieci.

W kwietniu 2024 r. media zwróciły uwagę, że wraz ze wzrostem zachorowań na krztusiec rośnie zainteresowanie szczepieniami. Według resortu zdrowia od początku roku lekarze podali skojarzoną szczepionkę przeciwko tężcowi, krztuścowi, błonicy, a w niektórych przypadkach polio ponad 45 tys. osób. Dla porównania w 2023 r. było to niecałe 24 tys. osób.

Zainteresowanie prewentywnymi szczepionkami było na tyle duże, że ograniczono możliwość zamawiania specyfików do gabinetów lekarzy pierwszego kontaktu. W najbliższym czasie do Czech ma trafić 100 tys. dawek szczepionki, co powinno pokryć zwiększone zapotrzebowanie.

COVID-19 osłabił naszą odporność. Ekspert ostrzega: mamy efekt popandemiczny wielu chorób zakaźnych. Wraca krztusiec i gruźlica

Obecny wzrost liczby zachorowań wynika z połączenia dwóch czynników: odrodzenia się chorób układu oddechowego w miarę porzucania przez społeczeństwo rygorystycznych środków związanych z COVID-19 oraz niepełnego wyszczepienia dzieci – stwierdził na antenie Czeskiej Telewizji minister zdrowia Vlastimil Válek.

Szczepionka przeciwko krztuścowi jest podawana w pięciu etapach, pierwsze trzy w ciągu pierwszych 12 miesięcy życia. Większość dzieci otrzymuje początkowe dawki, ale tylko 90 proc. dwie ostatnie dawki. Są one podawane w wieku około sześciu i dziesięciu lat.

Minister zdrowia Válek mówi, że to wyjaśnia, dlaczego największy wzrost odnotowano wśród czeskich nastolatków. Jak podaje SZÚ, najwyższa zachorowalność występuje w grupie wiekowej od 15 do 19 lat. Stanowi to około jednej trzeciej pacjentów.

Władze zaapelowały do rodziców, aby sprawdzili historię szczepień swoich dzieci. Dorośli są zachęcani do szczepień przypominających. Choć zarażone nastolatki mogą nie cierpieć na nic poważniejszego niż uporczywy kaszel, to nadal mogą zarażać młodsze dzieci, u których odporność wciąż się kształtuje, lub osoby starsze, których odporność mogła zaniknąć.

W minionych latach w ówczesnej Czechosłowacji każdego roku z powodu krztuśca umierały dziesiątki, jeśli nie setki niemowląt i małych dzieci. Obowiązkowe szczepienia wprowadzono w 1958 roku.

Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy, w ostatnich latach w Polsce wciąż utrzymuje się wysoka zapadalność na krztusiec. W Polsce od początku 2024 r. do końca marca na krztusiec zachorowało 665 osób. Rok wcześniej w tym samym okresie odnotowano 238 przypadków.

Jednak dane te mogą być niedoszacowane – oceniają lekarze. Dzieje się tak m.in. przez to, że objawy łatwo można pomylić z innymi chorobami, a badania nie są robione.

W Polsce szczepienie przeciwko krztuścowi jest obowiązkowe u dzieci. Jednak szczepić powinni się także dorośli, a szczepionkę warto powtarzać co dziesięć lat.

Krztusiec (znany również jako koklusz) to bakteryjna infekcja płuc i dróg oddechowych. Bardzo łatwo się rozprzestrzenia i czasami może powodować poważne dolegliwości. Pierwsze objawy krztuśca są podobne do przeziębienia – obejmują katar, kaszel i gorączkę. Po około tygodniu infekcja może przekształcić się w napady kaszlu, które trwają kilka minut i zwykle nasilają się w nocy. Bardzo ważne jest, aby niemowlęta i dzieci zostały zaszczepione przeciwko tej chorobie. Krztusiec jest chorobą przewlekłą i może trwać kilka tygodni, a nawet miesięcy.

Kaszel, który towarzyszy krztuścowi, może też powodować:

• wymioty,
• niebieską lub fioletową skórę wokół ust,
• odwodnienie,
• trudności w oddychaniu.

Leczenie krztuśca zależy od wieku i czasu trwania infekcji. Dzieci młodsze niż sześć miesięcy lub przechodzące ciężko krztusiec zwykle muszą być hospitalizowane. Jeśli krztusiec zostanie zdiagnozowany w ciągu trzech tygodni od zakażenia, chora osoba otrzyma antybiotyki, które pomogą powstrzymać rozprzestrzenianie się choroby na inne osoby. Warto podkreślić, że antybiotyki mogą nie zmniejszyć objawów.

Źródła:

• Whooping cough National Health Service
• Pertuse (černý kašel) Czeski Państwowy Instytut Zdrowia (SZÚ)