Gorzów. Kolejny powstaniec wielkopolski ma odnowiony nagrobek

- Dobrze, ze na gorzowskim cmentarzu nie likwidują grobów bardzo szybko – mówił nam we wtorek 5 grudnia przed południem Andrzej Nawojczyk, sekretarz gorzowskiego koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Rozmawialiśmy z nim obok miejsca pochówku ppor. Zygmunta Stanikowskiego (1888-1977), byłego powstańca wielkopolskiego, który został pochowany na gorzowskim cmentarzu.

Grób powstańca został znaleziony ponad dwa lata temu.
- Nie był opłacony, była przyklejona na nim kartka, że ma pójść do likwidacji. Nagrobek był w stanie bardzo kiepskim, drewniany krzyż powalony, chwasty przerośnięte… Widać było, że nikt tego grobu nie odwiedza – opowiadał dalej A. Nawojczyk, który wraz z Michałem Klisińskim, prezesem gorzowskiego koła, zajmuje się odnajdywaniem grobów powstańców.

Tylko na cmentarzu przy Żwirowej gorzowianie znaleźli groby 107 powstańców. Na terenie północnej części Lubuskiego zostało ich odnalezionych już ponad sześćset.

- W sprawie grobu Zygmunta Stanikowskiego napisaliśmy wniosek o wpisanie tego grobu do ewidencji grobów chronionych. Wniosek został zaakceptowany. Poprosiliśmy też miasto, by – niejako jako strona – wystąpiło do Fundacji Orlen z wnioskiem o pieniądze na nowy nagrobek – mówił Nawojczyk.

- Pozyskaliśmy pieniądze z programu „Czuwamy! Pamiętamy!”, który jest w Fundacji Orlen. To 11 973 zł. Nagrobek został wykonany z granitu. To dla nas ważne wydarzenie, bo po raz pierwszy w historii naszego miasta odnawiamy nagrobek jednego z powstańców – mówił nam Bartosz Kmita, sekretarz miasta.

Pomnik ppor. Stanikowskiego (i jego żony Alicji) nie jest pierwszym odnowionym nagrobkiem powstańca wielkopolskiego pochowanego w Gorzowie. Trzy lata temu odnowiono grób innego powstańca – Michała Sobczaka (1898-1964). Wówczas pieniądze na nowy nagrobek dał Instytut Pamięci Narodowej. Przez ostatnie lata o dofinansowanie nowych nagrobków występowali też do IPN-u bliscy innych powstańców.

- Warto pamiętać o powstańcach wielkopolskich, bo już za niespełna miesiąc, 27 grudnia, będziemy obchodzić 105. rocznicę wybuchu powstania – mówił Michał Klisiński. Przy okazji odsłonięcia nagrobka przedstawiał krótko biogram ppor. Stanikowskiego:

- Pochodził z powiatu wrzesińskiego. Tam wstąpił do jednostki wojskowej, która walczyła w powstaniu wielkopolskim. Walczył m. in. o wyzwolenie Inowrocławia. Już po zakończeniu powstania wstąpił do 26. Pułku Ułanów Wielkopolskich i z nim walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1919-1920 był dowódcą szwadronu tego pułku – mówił Klisiński.

Do Gorzowa powstaniec trafił tuż po II wojnie światowej, a więc zaliczany był do pionierów miasta. Był też jednym z pierwszych, którzy zostali odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
- Powstanie Wielkopolskie to jedyne zwycięskie powstanie w historii naszego kraju. Dobrze, że pamiętamy o powstańcach. Miasto jest szczególnie wdzięczne – mówił na cmentarzu przewodniczący rady miasta Jan Kaczanowski.

Podobna uroczystość będzie także dziś w Starym Polichnie (gmina Santok). O 14.30 na tamtejszym cmentarzu odsłonięty zostanie nagrobek Franciszka Ksawerego Manieckiego (1896-1975), powstańca i byłego sołtysa miejscowości.
Kolejna rocznica rozpoczęcia Powstania Wielkopolskiego już za trzy tygodnie.

Czytaj również:
Konkurs: Z Wielkopolski do Wolnej Polski. Młodzi o 27 grudnia 1918