Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Poznaj zielonogórskie pomniki i dzięki nim ciekawostki o mieście [PRZEWODNIK]

Leszek Kalinowski
Leszek Kalinowski
Pomnik Bachusa na zielonogórskim deptaku
Pomnik Bachusa na zielonogórskim deptaku Mariusz Kapała
Zielonogórskie pomniki. Czy warto zwiedzić miasto, poznać jego historię, wędrując szlakiem rzeźb i obelisków? Prezentujemy najważniejsze pomniki, miejsca wydarzeń, ciekawostki Zielonej Góry...

Zieloną Górę można zwiedzać, odwiedzając najważniejsze jej zabytki i charakterystyczne miejsca, czyli starówkę, ratusz, Palmiarnię, skansen w Ochli. Ale można też inaczej odkryć tajemnice miasta. Wystarczy poznać zielonogórskie pomniki. Sprawdź nasz przewodnik.

Stare i nowe pomniki Zielonej Góry

W Zielonej Górze śladów przeszłości w postaci pomników jest niewiele. Jednym z nich jest grobowiec Georga Beuchelta (1852–1913), inżyniera, znanego zielonogórskiego przemysłowca. Założył on Fabrykę Mostów, Konstrukcji Stalowych i Wagonów Beuchelt.
Za czasów PRL-u powstało w mieści także niewiele form przestrzennych. Część z nich nie zachowała się do dziś, stanowiąc tylko tymczasową dekorację miasta. Nic więc dziwnego, że po zmianie ustroju w mieście coraz głośniej mówiło się o potrzebie uatrakcyjnienie miasta także poprzez pomniki i rzeźby, przypominające jego historię i tradycję.

Jak pisze w swych publikacjach o zielonogórskich pomnikach Igor Myszkiewicz:

do wyjątków należy symboliczny powrót Robotników – rzeźb autorstwa Henryka Gawanowskiego, zdewastowanych i ukrytych w 1982 roku przez Służbę Bezpieczeństwa, a przypadkowo odnalezionych w 1996 roku.

W tym czasie zmieniano też to, co powstało za czasów PRL-u. Najgłośniejsza sprawa dotyczyła i nadal dotyczy pomnika Bohaterów II Wojny Światowej (projektu Anny Krzymańskiej). Dołożono mu orła w koronie oraz zatarto elementy kojarzące się z Armią Czerwoną na postaciach żołnierzy. W przypadku tego pomnika co jakiś czas pojawiają się nowe koncepcje, mające na celu nadanie mu bardziej „słusznego” wyglądu, a nawet jego wyburzenie.

Wysyp nowych pomników w mieście rozpoczął się od postawienia brązowej rzeźby Jana Pawła II. Potem uhonorowywano kolejne ważne dla miasta postacie i wydarzenia. Pomniki powstawały z inicjatywy mieszkańców, stowarzyszeń i organizacji. Zielonogórzanie zbierali podpisy i pieniądze. Miasto dokładało swoją część. By nie powstał pomnikowy chaos, powołano radę ds. form przestrzennych w mieście. To gremium ekspertów, którzy z założenia mają pomagać miastu w podejmowaniu decyzji o kolejnych monumentach czy tablicach pamiątkowych. Skupia zielonogórskich architektów, artystów, historyków, znawców sztuki.

Pomniki w Zielonej Górze, upamiętniające ważne postaci

  • Pomnik świętego Urbana I - patrona miasta stoi przed kościołem pw. Matki Bożej Częstochowskiej na Starym Mieście. Autorem rzeźby jest zielonogórski artysta Artur Wochniak. Św. Urban I, będący także patronem winiarzy, na pomniku został przestawiony w stroju papieskim. Lekko pochylona figura w wyciągniętej ręce trzyma kiść winogron „częstując nimi” mieszkańców. Zamysł był bowiem taki, że patron ma być przyjazny mieszkańcom i ich gościom. Odsłonięte pomnika odbyło się 30 sierpnia 2018 roku
  • Pomnik Bachusa – świeckiego, nieoficjalnego patrona Zielonej Góry
  • Bo miasto za patrona ma też świętego Urbana I, to oficjalny gospodarz Winnego Grodu. Ale to Bachus w pierwszym tygodniu września schodzi z cokołu i przez dziewięć dni rządzi miastem podczas Winobrania. To właśnie dla uczczenia tego święta odsłonięto 2 września 2010 r. pomnik boga winorośli i urodzaju i winnej latorośli - Bachusa.
  • Figura siedzącego na beczce Bachusa stanęła na placu przy ulicach Żeromskiego, Kupieckiej i Alei Niepodległości. Autorami rzeźby są krakowscy rzeźbiarze Jacek Gruszecki i Robert Dyrcz.
  • Bachuski - Jest ich już blisko 50 i co chwilę pojawiają się kolejne. Pierwsze zamieszkały w Zielonej Górze kilka lat temu. Nie ma się co dziwić, że na miejsce zamieszkania wybrały sobie właśnie Winny Gród, gdyż są to dzieci Bachusa, rzymskiego boga wina, który usadowił się na zielonogórskim deptaku. Każdy z nich ma swoją historię i innego sponsora. Spotkać je można w różnych zakątkach miasta. Szczególnie upodobały sobie deptak. Robią zdjęcia, częstują owocami, obserwują mieszkańców. Wszystkie figurki, dość oryginalne i charakterystyczne. Skarboniusz, Naftikus, Aldemedus, Brukus, na pewno nie można przejść obok nich obojętnie. - Z nimi spacer po mieście to prawdziwa przyjemność i świetna zabawa - zapewniają pracownicy centrum informacji turystycznej. Można się przy tym świetnie bawić, poznając uroki Zielonej Góry. Ojcem bachusików jest regionalista Tomasz Czyżniewski, a autorami rzeźb: Artur Wochniak i Robert Tomak oraz Małgorzata Bukowicz.
  • Pomnik Jana Pawła II - stoi przed kościołem pw. Świętego Ducha przy ul. Bułgarskiej. Pomysł jego postawienia zrodził się w 2005 roku. Na nadzwyczajnej sesji rady zwołanej na wniosek radnych i prezydent miasta Bożeny Ronowicz przyjęto program: oddać hołd Papieżowi i przyjąć uchwałę intencyjną o postawieniu w Zielonej Górze pomnika Ojca Świętego. Zdecydowano o tym jednogłośnie. Pomnik został ufundowany przez miasto i mieszkańców. Jego odsłonięcie odbyło się 15 października 2006 roku.
  • Pomnik Dobosza – powstał w 2013 roku. Ale komitet jego budowy zawiązał się dwa lata wcześniej, był on związany ze środowiskiem związanym z Oddziałem Lubuskim Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Na jego czele stanął dr Włodzimierz Kwaśniewicz. Autorem dwumetrowego pomnika został Romuald Wiśniewski. Uroczyste odsłonięcie odbyło się 19 grudnia 2013. Koszt realizacji projektu wyniósł ok. 80 tys. zł. Pomnik przedstawia chłopca uderzającego pałeczkami w werbel.
  • Pomnik Matki Sybiraczki - znajduje się na skwerze przy placu Kolejarza, przy dworcu PKP. Powstał według projektu zielonogórskiego rzeźbiarza Roberta Tomaka. Rzeźba przedstawia matkę, która chroni swoje dzieci przed wiatrem i mrozem. Figury symbolizują cierpienia i krzywdy narodu polskiego, jest świadectwem historii. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 17 września 2010 r. To tu odbywają się uroczystości patriotyczne związane z Dniem Sybiraka.
  • Pomnik Klema Felchnerowskiego - znajduje się przy al. Niepodległości, na deptaku, przy Muzeum Ziemi Lubuskiej. Klem Felchnerowski (1928-1980), właściwie Klemens Felchnerowski, to artysta malarz, działacz kultury, legenda zielonogórskiego środowiska artystycznego. Rzeźba przedstawia artystę siedzącego przy stoliku z wolnym krzesłem, na którym można usiąść. Na stole leży „Gazeta Lubuska”, którą K. Felchnerowski czytał codziennie. Autorem pomnika jest zielonogórski rzeźbiarz Artur Wochniak. Figura została odsłonięta 6 listopada 2015 roku.
  • Pomnik żużlowca Andrzeja Huszczy - znajduje się na deptaku, przy al. Niepodległości, w okolicy Lubuskiego Teatru.
  • Rzeźba miała stanąć na rondzie (przy wjeździe do Raculi), ale ze względu na to, że wykonawca zbankrutował i zszedł z placu budowy, inwestycja znacznie się przeciągnie. Dlatego zdecydowano, że 9 października 2018 roku, pomnik stanie na deptaku. Autorem pomnika z brązu (350 kg) jest zielonogórski rzeźbiarz Artur Wochniak. Andrzej Huszcza to legenda zielonogórskiego żużla. Nie krył wzruszenia podczas odsłonięcia pomnika.
  • Pomnik Ignacego Łukasiewicza - wynalazcy lampy naftowej stanął przed siedzibą Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa przy ul. Bohaterów Westerplatte. Idea budowy pomnika zrodziła się w związku z jubileuszem 40-lecia górnictwa naftowego w Zielonej Górze. Rzeźba została odsłonięta 3 grudnia 2008 roku. Przedstawia odkrywcę na tle tryskającej z odwiertu ropy. Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową korzyści, jakie daje ropa naftowa oraz wynalazł lampę naftową. Był wielkim społecznikiem, a dzięki niemu Podkarpacie było trzecim na świecie zagłębiem naftowym, po Azerbejdżanie i Teksasie. Autorem rzeźby jest artysta Robert Tomak, jak mówił podczas uroczystości odsłonięcia – to jego pierwszy pomnik w mieście.

Zielonogórskie pomniki, upamiętniające ważne wydarzenia

  • Pomnik postawiony w hołdzie Żołnierzom Wyklętym znajduje się na placu majora Adama Lazarowicza, przed wejściem na Winne Wzgórze. Autorem rzeźby – orła siedzącego na 20-tonowym głazie, podświetlanym w narodowych barwach – jest zielonogórski rzeźbiarz Robert Tomak. Na głazie umieszczona została tablica o treści "W hołdzie Żołnierzom Wyklętym – bohaterom antykomunistycznego podziemia po 1945 roku, którzy w obronie niepodległego państwa polskiego przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”. Pomnik odsłonięto 28 lutego 2014 roku.
  • Obelisk Katyński. Pod zielonogórskim Obeliskiem Katyńskim przy ul. Bohaterów Westerplatte zbierają się uczestnicy mieszkańcy w rocznicę zbrodni. Niedawno, bo w 2017 roku, tzw. Rada Pomnikowa, zdecydowała o uporządkowaniu obelisku. Koncepcję renowacji obelisku przygotował zielonogórski rzeźbiarz Robert Tomak. Została przygotowana na prośbę Rodzin Katyńskich. I to z nią wypracowano rozwiązanie. Tablice na bocznych kamieniach Rodziny dołożyły już na własne życzenie
  • Pomnik Wydarzeń Zielonogórskich. Został postawiony w 2010 roku. Realizacja, autorstwa gdańskiego artysty Roberta Kaji powstała (z inicjatywy prof. Konrada Stawiarskiego) w 50. rocznicę mających miejsce 30 maja 1960 roku wypadków. Jak zauważa Igor Myszkiewicz - monument jest nowoczesny w formie, częściowo włączony w bryłę Filharmonii Zielonogórskiej (dawnego Domu Katolickiego będącego osią Wydarzeń). Autor zestawił surową kamienną bryłę sugerującą więzienne drzwi z opisem wypadków „rzuconym” bezpośrednio na ścianę budynku.
  • Pomnik Katastrofy Smoleńskiej - monument poświęcony pamięci ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem z 10 kwietnia 2010 roku znajduje się na zielonogórskiej nekropolii przy ul. Wrocławskiej. Konkurs na rzeźbę wygrała Małgorzata Bukowicz,, a odsłonięcia pomnika dokonano w pierwszą rocznicę tragedii. Forma metalowego monumentu nawiązuje do kształtu skrzydła samolotu i zarazem nagrobnej steli.

Pomniki w Zielonej Górze, które wywołują kontrowersje

  • Pomnik Bohaterów na placu Bohaterów - wzniesiony został po drugiej wojnie światowej, jako symbol wdzięczności dla bohaterów Armii Radzieckiej. Początkowo wokół pomnika ustawione były 4 armaty. Obok znajdował się cmentarz, na którym pochowanych był ok.200 żołnierzy Armii Czerwonej. Cmentarz został zlikwidowany w 1953r., a sam pomnik - w roku 1965. Został on zastąpiony przez Pomnik Braterstwa Broni, istniejący do dzisiaj - od lat 90. jako Pomnik Bohaterów II wojny światowej. Pod pomnikiem złożono ziemię ze wszystkich frontów, pojawiła się tablica z napisem Bohaterom II wojny światowej. Dziś ciągle trwa dyskusja, czy pomnik należy rozebrać, przebudować. Mieszkańcy są w tej sprawie podzieleni. Jedni nazywają ten pomnik haniebnym, inni – śladem przeszłości. Autorką pomnika jest Anna Krzymańska.
  • Pomnik chłopca z konikiem. Na schodach prowadzących do Palmiarni (Winne Wzgórze) znajduje się jest rzeźba chłopca przytrzymującego źrebaka. Dzieło to pochodzi z 1936 r. i powstało z okazji olimpiady w Berlinie w 1936 r. Wykonał je austriacki rzeźbiarz Hans Krueckeberg. Po olimpiadzie rzeźba trafiła do Krosna Odrzańskiego, gdzie ustawiono ją na placu koszar wojskowych. W tym miejscu stała do lat 50. Decyzją ówczesnych władz przewieziono ją do Zielonej Góry. Co jakiś czas władze, radni i społecznicy Krosna Odrzańskiego domagają się powrotu rzeźby do ich miasta. Zielonogórsko-krośnieńska wojenka wybucha przed każdymi wyborami samorządowymi.
  • Rzeźba kobiety i mężczyzny przed Centrum Rekreacyjno-Sportowym przy ul. Sulechowskiej swego czasu znana była w całym kraju. Powód? Prezydent miast chciał, by z niej zniknął penis. Autorka rzeźby – Agnieszka Wolska – przedstawiła bowiem postacie nago. Rozgorzała dyskusja, czy takie postacie powinni stać w miejscu, gdzie codziennie przechodzi tyle dzieci. Prezydent był gotów zmienić rzeźbę, poprzez usunięcie penisa. Udało się jednak uchronić rzeźbę przed modyfikacją. A działo się to w lipcu 2010 roku. Dziś już rzeźba nikogo nie dziwi. Stała się integralną częścią tego miejsca.

Jak dojechać do Zielonej Góry?

  • Samolotem. Samorządowa stolica województwa lubuskiego jest dobrze skomunikowana z krajem. Z Warszawy możemy dostać się do niej samolotem (port lotniczy Zielona Góra Babimost).
  • Samochodem. Podróż samochodem, dzięki autostradzie A2 i trasie szybkiego ruchu S3 dziś także jest znacznie krótsza niż jeszcze parę lat temu.
  • Autobusem. Zielona Góra z innymi miastami w Polsce i regionie połączona jest także komunikacją autobusową (PKS, przewoźnicy prywatni) oraz kolejową (np. podróż z Poznania lubuskim szynobusem trwa dziś 1 godzinę i 20 minut).
  • Rowerem. Z mniej odległych miejsc do Zielonej Góry dojedziemy też bezpiecznie rowerem. W mieście istnieje wiele ścieżek rowerowych. Obecnie kończy się realizacja projektu, dotyczącego budowy 40 kolejnych kilometrów ścieżek rowerowych.

Jak poruszać się po mieście?

  • Rower miejski. W samym mieście drugi już rok funkcjonuje Zielonogórski Rower Miejski (pierwsze 20 minut jest za darmo). Do dyspozycji jest 400 rowerów (w tym familijne – cargo), które można wypożyczać na 40 stacjach. Są one dość blisko położone, więc co 20 minut można zmienić rower, by nic nie płacić za jego wypożyczenie.
  • Komunikacja miejska. Po mieście możemy też poruszać się komunikacja miejską. Tabor liczy 100 autobusów, które kursują na 33 liniach. Zielona Góra dysponuje największą liczbą autobusów elektrycznych. Jednorazowy bilet kosztuje 3 zł (bez limitu czasowego). Bilet elektroniczny to 2,60 zł. Dzieci do lat siedmiu, wszyscy uczniowie zielonogórskich szkół korzystają z komunikacji miejskiej za darmo. Tuż przy dworcu PKP znajduje się Centrum Przesiadkowe MZK. Stąd dostaniemy się w dowolne miejsce w mieście.
  • Taksówki. W porównaniu z innymi miastami taksówki w Zielonej Górze nie należą do najtańszych. Polecamy jednak korzystać z tych, które należą do korporacji, są tańsze i proponują różne zniżki, promocje.

Gdzie uzyskać informacje?

Polsko-Niemieckie Centrum Promocji i Informacji Turystycznej (Ratusz)
ul. Stary Rynek 1
65-067 Zielona Góra
tel. +48 68 323 22 22
[email protected]
Godziny otwarcia:
Poniedziałek - piątek 9:00 - 17:00
Godziny otwarcia w weekendy:
Sezon letni (od 15 kwietnia do 15 października)
Sobota 10:00 - 16:00
Niedziela 10:00 - 16:00
Sezon zimowy (od 16 października do 14 kwietnia)
Sobota 10:00 - 14:00
Niedziela 10:00 - 14:00

Polsko-Niemieckie Centrum Promocji i Informacji Turystycznej (Palmiarnia)
ul. Wrocławska 12 A
65-427 Zielona Góra
Godziny otwarcia:
Poniedziałek, niedziela: nieczynne
Wtorek - sobota: 10:00-18:00 (przerwa 14:30 - 15:00)
Do końca 2019 roku Informacja Turystyczna w Zielonej Górze będzie nieczynna w następujące dni świąteczne:
1 listopada – Wszystkich Świętych
11 listopada – Dzień Niepodległości
25-26 grudnia – Święta Bożego Narodzenia
27-28 grudnia - Inwentaryzacja (drzwi otwarte, bez sprzedaży).

Zobacz też: W pracowni Jana Papiny

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedźwiedź szuka pożywienia w koszu na odpadki

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska