Pracownik kontra szef (1)

- Mam umowę na czas określony do sierpnia 2009 r. Pracodawca rozwiązał ze mną tę umowę nie podając przyczyny. Czy miał do tego prawo? Dodatkowo zastrzegł, że zamierza wysłać mnie na urlop wypoczynkowy.
- Umowę na czas określony można wypowiedzieć jedynie, gdy została zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy, a strony przewidziały dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania umowy z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia. Zapis o możliwości wypowiedzenia powinien się znaleźć w treści umowy. Pracodawca nie ma obowiązku merytorycznego uzasadnienia wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony. Tak więc nie podanie przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia nie stanowi naruszenia prawa. Zgodnie z art. 167¹ k.p. w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracodawca ma prawo udzielić Panu urlopu wypoczynkowego, zarówno zaległego, jak i bieżącego w wymiarze proporcjonalnym, a Pan ma obowiązek go wykorzystać. Jest to wyjątek od ogólnych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego.

- Jestem zatrudniony od 18 lat w tej samej firmie. Przez cały ten okres pracodawca nie udzielił mi urlopu wypoczynkowego. Jakie mi przysługują prawa. Szef nie prowadzi ewidencji czasu pracy. Dodam, że obecnie przebywam na sześciomiesięcznym zwolnieniu chorobowym. Czy za ten okres należy mi się urlop?
- Prawo do urlopu wypoczynkowego jest prawem konstytucyjnym przewidzianym w art. 66 ust. 2 Konstytucji RP. W świetle kodeksu pracy stanowi coroczną, ciągłą i odpłatną przerwę w świadczeniu pracy, udzielaną pracownikowi w celu regeneracji jego zdolności psychofizycznej do pracy. Ze względu na swój cel powinien być wykorzystany w naturze i w całości. Dlatego pracownik może domagać się przed sądem pracy nakazania pracodawcy udzielenia mu urlopu w naturze. Zamiana urlopu na ekwiwalent pieniężny możliwa jest tylko w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 291 k.p. roszczenie pracownika o urlop wypoczynkowy ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne. Najczęściej bieg przedawnienia rozpocznie się ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył prawo do urlopu. Natomiast w przypadku, gdy urlop wypoczynkowy został przesunięty na inny termin wykraczający poza rok kalendarzowy, w którym pracownik nabył do niego prawo, bieg przedawnienia rozpocznie się z nadejściem terminu, na który nastąpiło przesunięcie. W czasie nieobecności pracownika w pracy spowodowanej chorobą, pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego. Pracodawca nie może więc w takiej sytuacji zmniejszyć wymiaru urlopu przysługującego w danym roku kalendarzowym.

- Jak oddać dzień wolny za święto 3 maja 2008 r.?
- W bieżącym roku Święto Narodowe Trzeciego Maja przypada w sobotę. W zakładach pracy, w których rozkład czasu pracy obejmuje dni od poniedziałku do piątku, powoduje to konieczność udzielenia dodatkowego dnia wolnego od pracy. Obowiązek taki wynika z art. 130 k.p., który określa sposób ustalania wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Oblicza się go następująco: do iloczynu 40 godzin i liczby tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym należy dodać iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku, a następnie od tak uzyskanej sumy godzin należy odjąć 8 godzin z tytułu każdego święta przypadającego w innym dniu niż niedziela. W maju br. wymiar czasu pracy wynosi 152 godziny (4 x 40 = 160 dodać 2 x 8 = 16 odjąć 3 x 8 = 24). Pracownik nie może więc wykonywać pracy przez więcej niż 19 dni (152/8 = 19). W kalendarzu dni zaznaczonych "na czarno" jest 20. W konsekwencji pracownikom, których rozkład czasu pracy obejmuje dni od poniedziałku do piątku, należy zapewnić dodatkowy dzień wolny od pracy. Może to być dowolny dzień, najlepiej wskazany przez pracodawcę już na etapie ustalania harmonogramu czasu pracy.

- Pracodawca w trakcie urlopu wychowawczego zlikwidował moje stanowisko pracy i oświadczył, że nie będzie mógł mnie zatrudnić po powrocie z urlopu. Jak powinnam się w takiej sytuacji zachować?
- Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuścić Panią do pracy na dotychczasowym stanowisku. A jeśli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym Pani kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia przysługującego Pani w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Pani obowiązkiem jest natomiast zgłoszenie pracodawcy gotowości do wykonywania pracy oraz poleceń pracodawcy bezpośrednio po zakończeniu urlopu wychowawczego. Jeśli pracodawca nie będzie dysponował właściwym stanowiskiem pracy, to pozostanie mu możliwość wypowiedzenia umowy na ogólnych zasadach kodeksowych.