Wróbel, sikorka i łabędź na receptę, czyli... ornitologia terapeutyczna. Spacer do lasu może okazać się pomocy w wielu problemach

Gdybym miał wymieniać merkantylnie, to bym musiał wskazać białko zwierzęce (czyli mięso i jaja), sporo nawozu (ptasie guano), poprawiają krążenie pierwiastków w przyrodzie, czy nawet zapylanie niektórych roślin. Jednak to nie ekonomiczne znaczenie, a raczej ich zróżnicowanie barw i wydawanych dźwięków sprawiły, że tylu ludzi uwielbia je podglądać.

Myślę, że troszkę tak. Proszę spojrzeć na stare mity, ale i całkiem współczesne lotnictwo. Przecież te najlepsze samoloty, nawet wojskowe, bardzo często mają ptasie nazwy. Taki niedościgniony wzór.

To zdecydowanie nobilitacja i prestiż, ale i symbol tego, co w ptakach cenimy - wolność i niezależność, a przecież właśnie to podkreślały historyczne herby państw i znakomitych rodów.

Ta animizacja przyrody to raczej nowa kwestia, sprowadzona do słodkawych obrazków i interpretacji, co doczekało się nawet określenia bambizmu. Tak, to określenie pochodzi od rozczulających, słodkich oczu Jelonka Bambi z dziecięcej bajki Disneya.

Te wcześniejsze określenia są znacznie starsze. Zdecydowanie nie zawsze były oznaką sympatii, czasem naszej ludzkiej zazdrości, kompleksów wobec ptaków. Praktycznie każdy z tych przypadków zasługiwałby na osobny esej lub naukowy wywód. W nauce zaś najpiękniejsze jest to, że właśnie nie wszystko wiemy, że możemy ciągle badać i badać. Ptaki też i zapewniam, że jest to nie tylko fascynujące, ale odprężające i… potrzebne.

[przyciska_galeria]

Zdecydowanie nie (uśmiech), chociaż terapeutycznego charakteru spożywanych pokarmów nie powinniśmy przekreślać. Nawet nie chodzi o balut - filipiński przysmak, choć to po prostu zgniłe jajo. Ale i o rosole, i o jajkach w książce wspominamy. Jednak funkcja terapeutyczna ptaków to coś więcej. To radość, koncentracja, a nawet poprawa funkcjonowania układu obronnego organizmu, wynikająca z ich obserwacji na świeżym powietrzu. Ptaki, zwłaszcza, jak je bliżej poznamy, pozwalają nam odkryć niuanse w przyrodzie, zaprowadzić w najciekawsze miejsca bliżej natury. Cieszymy się, gdy je tylko zobaczymy i potrafimy zinterpretować, chociaż nie zawsze słusznie, ich zachowania. Jesteśmy przy nich szczęśliwi, a dzięki temu i zdrowsi.

Czytaj również: Poznaj wrednego intruza

To próba zrozumienia tego, jak obserwacje ptaków, także na poziomie amatorskim, wpływają na nasze zdrowie.
Wcześniej myśleliśmy o tych badaniach jako o… ptakoterapii, ale pojęcie ornitologii terapeutycznej lepiej określa nasze poważniejsze, naukowe zrozumienie relacji ptaki- ludzie, a raczej ich zdrowie.

Wcześniej myśleliśmy o tych badaniach jako o… ptakoterapii, ale pojęcie ornitologii terapeutycznej lepiej określa nasze poważniejsze, naukowe zrozumienie relacji ptaki- ludzie, a raczej ich zdrowie. Ma nawet wymiar kliniczny.

Psychiatria obecnie stoi bowiem przed olbrzymimi wyzwaniami związanymi z zagrożeniami klimatycznymi, pandemią, migracjami, przemianami cywilizacyjnymi, izolacją i społecznymi. Trzeba szukać nowych metod pomocy, terapii. Dziś widać wręcz nacisk na stosowanie w psychiatrii specjalnych aplikacji na smartfony, wirtualnej rzeczywistości… Słowem idziemy w technologię. My chcielibyśmy inicjować i wzmacniać zdecydowanie bardziej naturalne formy terapii.

Na przykład dziś. Proszę ubrać solidne buty, ciepłą kurtkę, wziąć lornetkę i ruszać w teren. Fakt, zimą trudniej spotkać ptasich terapeutów w większym wyborze, ale też się coś znajdzie. Zalecenia można uporządkować: od tych najprostszych, by po prostu wyjść w teren i przyglądać się ptakom, po zalecenia gatunkowe - na przykład wsłuchiwanie się w głos kukułki czy odtwarzanie specjalnych utworów muzycznych wykorzystujących ptasie motywy.

Oj, lubię naprawdę wiele gatunków, ale gdybym musiał wybierać, to pewnie srokosz. Taki siwo-biało-czarny, proste kolory, ale ten zadziorny charakter… A przy tym jest taki dostojny! Pewnie go lubię, bo wiele lat prowadziłem badania populacji tego gatunku, wiem, jaki jest trudny w badaniach, ale za to praktycznie każdy rok przynosi nowe odkrycia. Ten ptak to prawdziwy dżentelmen. Samiec nie tylko kwili miłą piosenką do samicy, ale przynosi jej kęsy jedzenia przed kopulacją, pilnuje terytorium, odgania drapieżniki i pomaga w wychowaniu młodych.

To naprawdę cecha osobnicza, ale nie ptaka, tylko pacjenta. Na każdego działa coś innego.
Tak osobiście, ptaki, przy obserwacji, których wypoczywam, to dzierzby, a szczególnie właśnie srokosz. W książce zdobi on rozdział poświęcony seniorom. Gdybym jednak miał wskazać gatunek, który spotkać można niemal na całym świecie, w wielu miejscach po prostu zawleczony przez człowieka, to wróbel domowy. Wróble mają w sobie coś czupurnego, a jednocześnie wspaniale relaksującego. Podejmują wyzwania, pokonują trudności, są po prostu świetne. I musimy pamiętać, że wprawdzie ornitologia terapeutyczna nie jest panaceum, jedynym lekiem na wszelkie psychiczne problemy, ale idealnie nadaje się jako środek wspomagający właściwe leczenie.

Myślę, że coraz bardziej i wreszcie zaczynamy rozumieć, że najlepsza pomoc niesiona ptakom to - po pierwsze nie przeszkadzać. Rozumiem jednak, że chodzi o bardziej intencjonalne działanie pomocowe, np. dokarmianie skrzydlatych sąsiadów. Wydaje mi się, że robimy to coraz bardziej profesjonalnie, coraz bardziej z głową i częściej przyglądamy się ptakom w karmnikach. Zapewne to bardziej uspokajający, a nawet terapeutyczny, widok niż ekran telewizora.

WIDEO: Daniel Urbaniak i jego ornitologiczna pasja

źródło: Dzień Dobry TVN/x-news