Czy Polacy są traktowani w Niemczech jak intruzi?

ZDJĄĆ PLAKATY!

ZDJĄĆ PLAKATY!

Sprawą wywieszenia w Niemczech 400 antypolskich plakatów zajmowało się kilka tamtejszych prokuratur. Zdaniem niektórych mieszkańców miasteczek, w których pojawiły się afisze (zarówno Niemców, jak i Polaków), a także władz landów (m.in. Lorenza Caffiera, ministra spraw wewnętrznych Meklemburgii) i różnych stowarzyszeń, plakaty NPD nawoływały do nienawiści przeciwko Polakom. Zostały zdjęte, czemu partia się sprzeciwiła. Na początku września sąd w Greifswaldzie w Meklemburgii uznał, że afisze to element kampanii wyborczej i są legalne. Kilka dni temu sąd wyższej instancji podważył tamto orzeczenie. Plakaty musiały zostać zdjęte. NPD zapowiadała, że odwoła się do Trybunału Konstytucyjnego.

- Kiedy z mężem otwieraliśmy sklep w Niemczech, znajomi radzili, by nie afiszować się, że jesteśmy z Polski, bo szyby nam powybijają - wspomina Marianna Klon, która przy Pestalozzistrasse w Berlinie handluje polską żywnością. - Nigdy nic takiego się nie zdarzyło. To stereotypy, że Niemcy tak nas nie lubią.
Przy Pestalozzistrasse Polacy prowadzą hurtownię ryb, solarium, restaurację, przychodnię lekarską... - Robi się tu polska uliczka, ale nikomu nigdy nie przydarzyło się nic nieprzyjemnego - podkreśla Marianna. Skąd więc antypolskie plakaty, które pojawiły się niedawno w kilku miastach w Niemczech?

Walka wyborcza

- To element gry wyborczej, bo w niedzielę mamy wybory do Landtagu (parlament kraju związkowego - dop. red.) i do Bundestagu - komentuje Dietrich Schroeder, dziennikarz frankfurckiej Maerkische Oderzeitung.
W Niemczech są dwie partie prawicowe: skrajna NPD (Nationaldemokratische Partei Deutschlands - kontynuatorka powojennej Niemieckiej Partii Rzeszy, liczy ponad 7 tys. członków) i mniej radykalna DVU (Deutsche Volks Union). - Do niedawna miały układ, że nie wchodzą sobie w drogę. W Brandenburgii od dwóch kadencji w Landtagu są przedstawiciele DVU. NPD najwyraźniej uznała, że działają za słabo, dlatego zamierza walczyć o wejście do parlamentu - tłumaczy Schroeder.

Neonazistom sympatyków miały przysporzyć antypolskie plakaty, które rozwiesili w przededniu 70. rocznicy napaści Niemiec na nasz kraj. Najwięcej było ich w Saksonii i w Meklemburgii. Szczególnie w Loecknitz. W tym pięciotysięcznym miasteczku, które leży 20 km od Szczecina, mieszka tysiąc Polaków. Przenieśli się tu głównie ze względu na możliwość wynajęcia tanich mieszkań, które stały puste.

Ale Meklemburgia to jeden z krajów związkowych byłej NRD najbardziej dotkniętych skutkami zjednoczenia.
Bezrobocie jest najwyższe w całym kraju (20 proc.), panuje gospodarczy zastój i na społecznej frustracji korzystają radykałowie. Neonazistom udało się tam wejść do Landtagu (partia ma też przedstawicieli w lokalnym parlamencie w Saksonii).
W Brandenburgii antypolskich plakatów prawie nie było. Jedyny - obwieszczający "Granica zachodnia nie dla przestępców" - widziano w Kietz koło Kostrzyna. We Frankfurcie nie było żadnych. Podobnie w Berlinie.

Niepotrzebne obawy

Klon z rodziną przyjechała do Niemiec 21 lat temu ze Śląska. - Obawy były, ale zwyciężyła chęć lepszego życia - opowiada. Gdy otwierali z mężem sklep, znajomi radzili, żeby lepiej nie pisać, że to polski, tylko śląski. Żeby nie drażnić Niemców. Ale Klonowie nie tylko mają w witrynie napis, że prowadzą sklep polski, ale jeszcze wystawę zdobią białe i czerwone kwiaty, z wetkniętą do wazonu flagą. Swoją narodowość demonstrują na różne sposoby. Wydają bezpłatne gazety promujące Polskę, udzielają się wśród berlińskiej Polonii. I chwalą życie w Niemczech. - Nigdy nie spotkało nas tu nic złego - mówi kobieta.

Pamięta tylko jeden incydent, zaraz po przyjeździe. Zdarzyło się to w szkole, do której chodziła jej 11-letnia córka. - Dzieci wybierały się na wycieczkę. Oprócz mojej Izy, w klasie była jeszcze jedna dziewczynka z Polski. Zanim wyjechały, pani zapytała, kto zgodzi się spać z nimi w pokoju. Już samo pytanie było sygnałem, że nie jest to coś normalnego. Nikt się nie zgodził. Po powrocie z wycieczki zmieniłam córce szkołę. To, co się zdarzyło, to był jednak incydent - przyznaje mama.

Ostatnio obserwuje, jak traktuje się polskie dzieci w przedszkolach, bo doczekała się wnuka. - Kiedyś chodziły słuchy, że rodzicom zabrania się rozmawiać z maluchami w ojczystym języku - wspomina. Niedawno córka pokazała jej pismo. Przedszkole namawia rodziców, by uczyli dzieci dwóch języków.

Rysy na współpracy

Ale nie wszystkim Polakom w Niemczech tak się podoba. Justyna, która też przeniosła się do Berlina ze Śląska, jest urzędniczką. - Boli mnie, gdy szef wytyka mi nawet drobne potknięcia językowe, a moim koleżankom nikt nie zwróci uwagi na błędy - mówi. Denerwują ją kawały o Polakach, opowiadane w pracy. - To brak kultury - uważa. - Dobrze, że chociaż z sąsiadami nie mam problemów, bo w mojej dzielnicy (na Weddingu - dop. red.) jest dużo obcokrajowców. Sąsiadka przyjechała z Wietnamu, piętro niżej mieszka Włoch, obok niego Chorwat.

Złe doświadczenia z pracy ma też Lidka, która odpowiada za jakość produkcji w fabryce słodyczy koło Hamburga. - Nieraz, gdy zwróciłam uwagę kolegom, słyszałam za plecami: "Co mi jakaś Polka będzie mówiła, jak mam pracować". Mimo że ja jestem inżynierem, a oni robotnikami przy taśmie - opowiada.
Dwa razy ktoś porysował jej samochód na parkingu przed zakładem. - Pierwszy raz myślałam, że to przypadek. Ale jak pojechałam do lakiernika, od razu stwierdził, że rysa jest tak głęboka, że ktoś musiał to zrobić specjalnie, prawdopodobnie kluczem - wspomina. Gdy polakierowała zniszczone drzwi, po kilku dniach na drugich znalazła podobną rysę.

Piotr Geise, socjolog z Bydgoszczy, przez 17 lat mieszkał w Niemczech, głównie w Berlinie. Dwa lata temu wrócił do Polski, by pisać doktorat na temat stereotypów Polski i Polaków w niemieckich przewodnikach turystycznych. W ciągu tych wszystkich lat miał jedną sytuację, gdy został potraktowany w sposób arogancki.
- Było to w pierwszym roku po przyjeździe. Podróżowałem autostopem na południe. Gdy starszy facet, który mnie podwoził, zorientował się, że jestem Polakiem, wyciągnął pistolet i zaczął coś krzyczeć. Wysiadłem przestraszony na pierwszej stacji benzynowej - wspomina.

W Berlinie nigdy nic mu się nie przydarzyło, mimo że podczas rozmowy w metrze czy autobusie nie ściszał głosu, jak niektórzy znajomi. - Mówiłem po polsku, czytałem polskie gazety - wylicza. Ale przyznaje, że nigdy nie odważył się osiedlić we wschodnich dzielnicach Berlina, bo tamtejsze blokowiska zamieszkiwali robotnicy, wśród których neonaziści mieli swoich sympatyków.