Jesteś potrzebna, masz dla kogo żyć! Rozmowa z prof. Janą Skrzypczak, konsultantem wojewódzkim w dziedzinie ginekologii i położnictwa

Październik już od wielu lat uznawany jest na całym świecie za miesiąc świadomości raka piersi. W tym szczególnym okresie podejmowane są tematy związane z profilaktyką, diagnostyką oraz nowoczesnym leczeniem nowotworów. - Nowotworów nie należy się bać, trzeba się z nimi mierzyć – mówi dr Marek Szwiec, kierownik klinicznego oddziału onkologii szpitala Uniwersyteckiego w Zielonej Górze. - Trzeba do nich podchodzić z rozsądkiem, bo są to jednak poważne choroby. Czy jest to wyrok? Jeżeli wcześnie wykryjemy raka piersi, jak i raka szyjki macicy, to szansa na wyleczenie jest wysoka! Potraktujmy to jako wyzwanie. Wszystko zależy od tego jak szybko panie do nas trafią. Namawiam do badania – apelował dr Szwiec podczas Różowego Marszu w Zielonej Górze.

Zatem drogie panie nie bójcie się badać! Profilaktyka raka szyjki macicy i wczesna, aktywna diagnostyka zakażenia pozwoli się leczyć, zanim dojdzie do nieodwracalnych zmian patologicznych.

Na początku choroby wirus HPV nie daje żadnych objawów, dlatego niebadany może pozostać niezauważalny przez lata.

Co wywołuje raka szyjki macicy?
Geneza nie jest dokładnie poznana. Wiadomo jednak na pewno, że wirus brodawczaka ludzkiego, nazywanego HPV jest czynnikiem sprawczym choroby. Uszkadza on nabłonek, doprowadzając do zmian w jego obrębie. Z kolei zmiany w śródbłonku doprowadzają do raka szyjki macicy. Na początku choroby nie daje żadnych objawów, dlatego niebadany może pozostać niezauważalny przez lata.

Czy wirus HPV to problem wyłącznie kobiet?
Chorują kobiety, natomiast wirusa przenoszą mężczyźni. Z tej przyczyny szczepieniami przeciw HPV są objęte i dziewczynki, i chłopcy. Tak jest w Australii, czy Finlandii, gdzie problem raka szyjki macicy został praktycznie wyeliminowany. W naszym kraju trwają szczepienia. Są gminy, w których można to zrobić bezpłatnie.

Czy rak szyjki macicy to choroba genetyczna i się ją dziedziczy?
Nie! Chorobę wywołują onkogenne typy wirusa brodawczaka ludzkiego przenoszone przez męża, partnera.

Kto jest szczególnie narażony na zakażenie wirusem HPV?
Kobiety, które mają częste stosunki z różnymi partnerami, kobiety chorujące na inne choroby, leczone lekami immunosupresyjnymi i chorujące na HIV. To jest grupa ryzyka, która powinna mieć wykonywane badania raz w roku, nawet jeżeli wynik jest prawidłowy.

Czas od momentu zakażenia wirusem HPV, do momentu wystąpienia wczesnej postaci raka wynosi nawet do 9 lat. Wystąpienie zaś zaawansowanej postaci to kwestia nawet 15 lat.

Czy wirus HPV jest szczególnie groźny dla młodych dziewcząt?
Jest tak samo groźny, jak dla innych kobiet, jednak wcześnie podjęte życie płciowe zwiększa ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Z tej przyczyny uznaje się, że szczepionkę należy przyjąć przed pierwszym kontaktem płciowym. Jeżeli wcześnie dochodzi do inicjacji seksualnej, to choroba może się uaktywnić już w wieku 22 lat, dlatego regularne wykonywanie cytologii należy rozpocząć w chwili podjęcia życia seksualnego.

W jaki sposób dochodzi do zakażenia wirusem HPV?
Na drodze kontaktów płciowych. Wirus zakaża nabłonek szyjki macicy. W przypadku stosunku oralnego zakażany jest nabłonek dróg oddechowych, natomiast analnego- nabłonek odbytu. Nie ma też bezpiecznej pozycji, która wykluczy zarażenie się wirusem.

Pobranie próbki do badania cytologicznego jest nieinwazyjne, bezbolesne, szybkie i bezpłatne.

Jednorazowe wykonanie badania cytologicznego nie daje gwarancji, że nie zachorujemy na raka?
Badanie cytologiczne jest badaniem przesiewowym. Ono ma na celu wykrycie. Nawet jeśli zdrowa osoba uzyska wynik wykluczający chorobę, to za 3 lata trzeba powtórzyć badanie.

Dlaczego jest tak wysoka śmiertelność kobiet z rakiem szyjki macicy i w jaki sposób możemy temu zapobiegać?
Jest mała troska o własne życie, o zdrowie. Zmniejszyć śmiertelność z powodu raka możemy tylko poprzez zwiększenie badań profilaktycznych wśród całej populacji, tymczasem zgłaszalność na cytologię jest u nas o 70% niższa niż w UE, gdzie takie badanie jest częścią badań profilaktycznych. Czas od momentu zakażenia wirusem HPV, do momentu wystąpienia wczesnej postaci raka wynosi nawet do 9 lat. Wystąpienie zaś zaawansowanej postaci to kwestia nawet 15 lat. Badania cytologiczne to nasza broń stosowana w celu zmniejszenia zachorowalności, a przede wszystkim śmiertelności na raka szyjki macicy. Codziennie z powodu raka szyjki macicy w Polsce umiera 5 kobiet. Kluczem do sukcesu jest profilaktyka w postaci masowych badań cytologicznych, tego nie możemy osiągnąć. W 2020r. zanotowano niecałe 15% zgłaszalności do badań cytologicznych, natomiast absolutne minimum wyn. 40%. Profilaktyka raka szyjki macicy jest jedną z najprostszych i najskuteczniejszych w porównaniu do innych typów raka. Pobranie próbki do badania jest nieinwazyjne, bezbolesne, szybkie i bezpłatne (gdy korzystamy np. z przychodni zamieszczonych na stronie zielonogórskiego NFZ). Nie potrzebujemy też skierowania do ginekologa.

Na raka szyjki macicy szczególnie są narażone kobiety, które mają częste stosunki z różnymi partnerami, kobiety chorujące na inne choroby, leczone lekami immunosupresyjnymi i chorujące na HIV.

Rak szyjki macicy jest całkowicie wyleczalny, co więcej są metody, które pozwalają zajść w ciążę nawet po leczeniu raka inwazyjnego. Wczesne podjęcie leczenia daje możliwość wycięcia samej zmiany i zachowania szyjki macicy. Oczywiście jeśli kobieta zgłosi się w III lub IV stadium, kiedy są już przerzuty do płuc i wątroby, to rokowania są niskie, a długość życia spada do pół roku. Chodzi o to, by kobiety zgłosiły się do badania cytologicznego i w przypadku wykrycia zmian poddały się leczeniu. Dalsze badania diagnostyczne, tj, kolposkopia i badanie DNA wirusa pozwolą podjąć decyzję o dalszym leczeniu. W przypadku młodej dziewczyny, która chce mieć dziecko, można podjąć postępowanie wyczekujące, albo, jeśli choroba jest bardziej zaawansowana, leczenie zachowawcze, które gwarantuje wyleczenie i urodzenie dziecka. Ważne, żeby kobiety nie bały się pójść przebadać. Oczywiście nasza praca i inne codzienne zajęcia są ważne, ale aby móc je wykonywać i cieszyć się życiem wśród najbliższych trzeba być zdrowym. Strach przed wynikiem i jego następstwami nie może prowadzić do biernego oczekiwania. Rak szyjki macicy jest wyleczalny.

Lubuski Oddział Wojewódzki NFZ rozpoczął cykl spotkań w lubuskich powiatach i gminach na temat badań profilaktycznych. To odpowiedź LOW NFZ i wojewódzkiego konsultanta w dziedzinie położnictwa i ginekologii na niewystarczającą ilość wykonywanych cytologii w Lubuskiem. Adresatem tych spotkań będą liderki lokalnych grup oraz przedstawicielki samorządu. Jeśli chcesz sprawdzić, gdzie możesz bezpłatnie wykonać badanie cytologiczne w swoim miejscu zamieszkania kliknij tutaj.

Sprawdź też informacje na stronie: https://www.nfz-zielonagora.pl/PL/491/93/Program_profilaktyki_raka_szyjki_macicy/

ZOBACZ TEŻ: Dziś Międzynarodowy Dzień Walki z Rakiem. Sprawdź, co trzeba wiedzieć o raku szyjki macicy