Mediacja jako forma poradnictwa ułatwiającego porozumienie się

Mediacja – oznacza, z definicji, metodę rozwiązywania sporów, w której osoba trzecia pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów i kwestii do dyskusji oraz dojściu do wspólnie akceptowalnego konsensusu. Proces ten ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny. Jeśli jego przebieg jest pomyślny, kończy się porozumieniem/ugodą osób będących w sporze.

Mediacja to rozmowa stron, w której dąży się do rozwiązania konfliktu i znalezienia porozumienia pomiędzy stronami sporu. Konflikt towarzyszy ludziom w życiu codziennym. Jest wszechobecny, nieunikniony i stanowi nieodłączną część życia. Konflikty w rodzinie, w szkole, pracy, w przestrzeni publicznej, międzynarodowej są czymś naturalnym, jednocześnie potrzebnym, gdyż sprzyja rozwojowi i niekiedy motywuje do działania.
Tam, gdzie ludzie nie odnajdują sposobu radzenia sobie z konfliktem pojawia się mediacja. Stanowi ona odpowiedź na potrzeby natury ludzkiej bycia wysłuchanym, traktowanym z szacunkiem i zakończenia sporu bez utraty godności.

Mediacja nie jest czymś nowym i nieznanym. Próby dążenia do ugodowego rozwiązania sporów sięgają tysięcy lat wstecz. Jej korzenie można odnaleźć w kulturze greckiej, w której zwaśnione strony, respektując doświadczenie i mądrość mędrca, udawały się do niego, by pomógł im znaleźć rozwiązanie nieporozumień. W kulturze islamu rolę mediatora odgrywały zgromadzenia starszyzny. Zaczątki mediacji były obecne także w kulturze żydowskiej, buddyjskiej i hinduskiej.
Współczesną mediację upowszechnili w latach 70- tych XX wieku Amerykanie, jako alternatywę dla kosztownych i długotrwałych procesów w salach sądowych. W Polsce pierwsze przepisy o mediacji do systemu karnego wprowadzono w 1998 r. W 2005 r/ przepisy o mediacji zostały uchwalone w obszarze prawa cywilnego.

Dzisiaj mediacja zaczyna odgrywać istotną rolę nie tylko w wymiarze sprawiedliwości, ale także w relacjach społecznych. Jest uznaną i powszechną metodą rozwiązywania sporów między ludźmi w większości krajów na świecie.
Mediacja to znakomity, dobrowolny, uzupełniający wobec sądu, sposób rozwiązywania konfliktu w poufnej, komfortowej i odformalizowanej atmosferze. Mediacja służy temu, by strony zostały wzajemnie wysłuchane i zrozumiane, by mogły one swobodnie porozmawiać, poznać swoje stanowiska, podzielić się spostrzeżeniami i uwagami. Mediator tworzy pole do rozmów i wzajemnego zrozumienia stron zaangażowanych w konflikt.

W mediacji obowiązują zasady: dobrowolność, poufność, bezstronność, neutralność, akceptowalność.
Dobrowolność mediacji oznacza, że strony same decydują czy chcą uczestniczyć w mediacji, czy też nie. W każdym momencie trwania mediacji, bez względu na to, na jakim etapie są rozmowy, można się z nich wycofać. Treść rozmów, podawane informacje oraz dokumenty nie mogą być nikomu ujawniane. Mediator i uczestnicy spotkania mają obowiązek zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji. Dzięki poufności uczestnicy mają zapewnione poczucie bezpieczeństwa.

Mediator nie może preferować żadnej ze stron. Każdy z uczestników ma prawo być traktowanym przez mediatora z taką samą uwagą i szacunkiem. Neutralność mediatora oznacza to, że wypracowane podczas mediacji rozwiązania są satysfakcjonujące dla obu stron. Zasada akceptowalności odnoszona jest do osoby mediatora oraz do wypracowanych rozwiązań. Celem mediacji nie jest zawarcie ugody, natomiast ugoda jest to możliwy efekt mediacji.
Skuteczny mediator powinien posiadać cechy prawnika, który bada, szuka, określa obecny stan, szuka argumentów oraz cechy psychologa, który buduje, motywuje, pozwala, rozumie, filtruje.

Mediacja ma zastosowanie we wszystkich dziedzinach życia. Prowadzone są mediacje rodzinne, w sprawach cywilnych, gospodarczych czy przy sporach sąsiedzkich. Stowarzyszenie Twoja Rodzina prowadzi w Zielonej Górze Rodzinny Ośrodek Mediacyjny w którym pracuje sześć mediatorek z wieloletnim doświadczeniem, wszystkie wpisane są na Listę Prezesa Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. Mediacje prowadzone są w Zielonej Górze, Nowogrodzie Bobrzańskim i Żarach. Skupiamy się głównie na mediacjach rodzinnych i cywilnych, ale mamy też doświadczenie w prowadzeniu mediacji karnych, sąsiedzkich i rówieśniczych.

Mediacja rodzinna to proces rozwiązywania konfliktów rodzinnych, często związanych z rozwodem lub separacją. W efekcie mediacji z reguły dochodzi do zrozumienia drugiej strony i wypracowania ugody (przynajmniej w niektórych spornych sprawach), niekiedy też jej efektem jest pojednanie małżonków. Mediacja jest rozmową na temat możliwych rozwiązań problemu, którą mediator umożliwia i ułatwia. Warto sięgnąć po mediacje rodzinną:

• kiedy rozmowa z bliskimi to ciągłe pretensje, żale, ataki kłótnie
• kiedy nie jesteśmy w stanie rozmawiać z żoną/mężem, partnerem, dzieckiem, rodzicami, rodzeństwem, dziadkami
• kiedy chcesz się dogadać
• kiedy chcesz godnie rozstać się z partnerem
• kiedy chcesz ustalić kontakty i formy opieki nad dzieckiem
• kiedy nie chcesz walki w sądzie np przy uregulowaniu spraw majątkowych
• kiedy chcesz mieć wpływ na rozwiązanie własnego konfliktu
• kiedy chcesz, aby Twoje dzieci w jak najmniejszym stopniu odczuły skutki Waszych decyzji rozstania.

Wówczas można zgłosić się do mediatora, który w atmosferze poufności i bezpieczeństwa ułatwi wzajemne wysłuchanie się, zrozumienie Waszych uczuć i potrzeb, pomoże w poszukaniu rozwiązań i wybraniu takiego rozwiązania, które będzie najbardziej satysfakcjonujące.

Spotkania mediacyjne trwają przeważnie od jednej do trzech godzin. Na ogół potrzebne są dwa spotkania. Mediatorzy umawiają się ze stronami w dogodnym dla nich terminie i są do dyspozycji tak długo, jak będzie to potrzebne. Mediację prowadzi się w ośrodkach mediacyjnych w kameralnych, przyjaznych warunkach. Mediatorzy zobowiązani są zachować całkowitą dyskrecję- sesje mediacyjne są zamknięte i nikt poza stronami (i ewentualnie ich adwokatami) oraz mediatorem nie ma do nich dostępu.

Zalety mediacji.

• Mediacja jest na ogół bardziej skuteczna i tańsza niż proces sądowy. Pozwala na osiągnięcie stosunkowo szybkiego i trwałego wyniku w postaci spisanego porozumienia między stronami konfliktu.
• W mediacji żadna decyzja nie zostaje podjęta bez zgody zainteresowanych rozwiązaniem sporu osób.
• Osoby uczestniczące w mediacji chętniej stosują się do podjętych zobowiązań ze względu na to, że same wypracowały i uzgodniły warunki porozumienia.
• Uczestnicząc w mediacji nic nie tracimy, w każdej chwili można odstąpić od udziału w niej; mamy poczucie prywatności co pozwala na otwartość i szczerość.
• Mediacja pozwala na wysłuchanie uczuć i potrzeb drugiej strony oraz lepsze zrozumienie powodów jej rozmaitych zachowań.
• Mediacja zmniejsza lęk przed zachowaniem drugiej strony.
• Mediacja prowadzi do zawarcia ugody uwzględniającej potrzeby oraz interesy wszystkich stron.
• Mediacja pomaga w utrzymaniu relacji, które będą lub powinny trwać w przyszłości, a niekiedy umożliwia wybaczenie doznanych krzywd i pojednanie.

Święto to zostało zainicjowane przez Amerykańskie Stowarzyszenie Profesjonalistów w Rozwiązywaniu Konfliktów (Association for Conflict Resolution). Celem tego święta jest propagowanie i wspieranie metod pokojowego rozwiązywania konfliktów w całym kraju. W Polsce jak co roku obchodzony jest Tydzień Mediacji. W obchody Międzynarodowego Dnia Mediacji włączają się sądy, komisariaty policji, ośrodki mediacyjne, kancelarie prawne i stowarzyszenia. Tydzień Mediacji w tym roku trwa od 16 października do 20 października. Odbywają się bezpłatne spotkania z mediatorami, w czasie których można zasięgnąć porady na temat mediacji.

W Stowarzyszeniu Twoja Rodzina, dawniej Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka z siedzibą w Zielonej Górze ul. Wojska Polskiego 116 G, prowadzimy Rodzinny Ośrodek Mediacyjny. Bezpłatne dyżury mediatorów w ramach Tygodnia Mediacji odbędą się wg harmonogramu:

• 17.10.2023 r. w godzinach 17.00 do 18.30
• 18.10.2023 r. w godzinach 16.00 do 18.00
• 19.10.2023 r. w godzinach 16.00 do 18.30.

Ponadto zapraszamy do wysłuchania audycji radiowej w Radiu Zachód, w środę 18 października 2023 r., o godzinie 14.10-15.00, gdzie poruszony będzie temat mediacji, jako formy poradnictwa pomagającego w porozumieniu się, co może wpływać na jakość życia.

Autor artykułu:
Drozdek Grażyna - mediatorka sądowa, na co dzień mediujące w Stowarzyszeniu Twoja Rodzina w Zielonej Górze.