Rewolucja za Okrągłym Stołem

Przez Polskę w 1988 roku przelały się dwie fale strajków. Początkowo protesty miały tło ekonomiczne - domagano się podwyżek. W Nowej Hucie pojawił się pierwszy postulat polityczny - przywrócenie do pracy osób zwolnionych w czasie stanu wojennego.

W kwietniu władza poznała smak demonstracji, pierwszych na taką skalę po stanie wojennym. Rządzący bali się tych wystąpień, stąd Jaruzelski zdecydował się na rozmowy z opozycją. Warunek był jeden - zakończenie strajków. I pewnie strony spotkałyby się właśnie wówczas, ale doszło do pacyfikacji w Nowej Hucie.

KONKURS

Na 20-lecie demokratycznych zmian ogłaszamy konkurs "Okrągły Stół - dwadzieścia lat po...? (ewentualnie inny tytuł)

Pod koniec maja wybucha druga fala strajków - w Poznaniu, na Śląsku, w Gdańsku i Stalowej Woli. Tutaj wysuwane były już postulaty polityczne. 31 sierpnia 1988 - osiem lat po podpisaniu porozumień gdańskich - doszło do rozmowy Lecha Wałęsy z ówczesnym ministrem spraw wewnętrznych Czesławem Kiszczakiem. Wówczas, podczas oficjalnego spotkania, wtedy po raz pierwszy padła idea Okrągłego Stołu. Pomysł nie wypalił, gdyż władza zastrzegła, że nie mogą brać udziału Jacek Kuroń i Adam Michnik.

Momentem przełamania impasu i podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole stała się pierwsza w PRL debata telewizyjna, która odbyła się 30 listopada 1988 roku. Rozmowę zaproponował Miodowicz uznawany bardzo dobrego mówcę. Wałęsa natomiast nawet we własnych kręgach uważany był za zbyt impulsywnego. Do studia przyszedł z wpiętym do marynatki wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej... Pierwszy raz w PRL zdarzyło się, że władza publicznie rozmawiała z przedstawicielem opozycji.

Przy Okrągłym Stole

Dziś jedni mówią o zdradzie Okrągłego Stołu, drudzy o bezkrwawej rewolucji, która uratowała Polskę przed wojną domową. Tak, czy inaczej jest to w historii naszego kraju jedno z przełomowych wydarzeń. Równo dwadzieścia lat temu naprzeciwko siebie zasiedli przedstawiciele władzy komunistycznej i opozycji. Przez dwa miesiące radzili nad tym, jak będzie wyglądała Polska. My także przez najbliższe dwa miesiące chcemy wrócić do tamtych wydarzeń. Będziemy pisali o Okrągłym Stole, rozmawiać z głównymi aktorami tamtych wydarzeń - na początku rozmowy z Lechem Wałęsą i Władysławem Frasyniukiem.

To był przełom. Władza skierowała do opozycji ofertę współpracy. Rozmowy były przeprowadzane z tą częścią Solidarności, która uznawała możliwość tzw. demokratyzowania systemu, natomiast nie zakładała jego demontażu - mówiono o ewentualnej modernizacji istniejącego aparatu państwowego. Przed obradami Okrągłego Stołu toczyły się poufne rozmowy w Magdalence.

W sumie tzw. Grupa "Magdalenka" spotykała się 13 razy - były to spotkania robocze i spotkania współprzewodniczących grup.

Głównym sukcesem Solidarności było uzyskanie zapewnienia, że rozmowy będą transmitowane na żywo przez TVP. Wałęsa uczynił powtórną legalizację Solidarności warunkiem przystąpienia do rozmów. Przedstawiciele ugrupowań opozycyjnych podczas rozmów przygotowawczych do ,,okrągłego stołu'' utworzyli Komitet Obywatelski przy L.Wałęsie. W toku kolejnych spotkań ustalono wstępnie tematykę obrad. L.Wałęsa możliwość rozpoczęcia rozmów obwarował trzema warunkami: przedstawieniem deklaracji intencji obu stron, zgoda na udział w rozmowach J.Kuronia i A.Michnika oraz cofnięciem decyzji o likwidacji Stoczni Gdańskiej. Termin rozpoczęcia obrad ,,okrągłego stołu'' ustalono na 6 02 1989 r.

W takich okolicznościach do sali zaczęto wnosić ogromny stół. Okrągły. Składa się z 14 elementów i ma 8 metrów 80 centymetrów średnicy. Wykonano go w Zakładach Mebli Artystycznych w Henrykowie. Lech Wałęsa twierdzi nawet, iż Okrągły Stół powinien stać się symbolem obalenia komunizmu w całej Europie.

Jakie decyzje zapadły podczas obrad?