Zabytkowe żniwa

Łódź z XIX w. wypatrzyła przez lornetkę mieszkająca na drugim brzegu Odry krośnianka Małgorzata Opara. Przepływający właśnie dłubanką szkutnik ocenił, że łódź liczy sobie jakieś 200 lat. Starsza znajdowała się kilkadziesiąt metrów dalej.
- Szperałem w okolicy grodziska w poszukiwaniu resztek przedwojennego cmentarza - mówi społeczny opiekun zabytków Jerzy Szymczak. - Gdy zobaczyłem wystający ze szlamu kawałek drewna, byłem przekonany, że to pozostałość dawnego nabrzeża. Zacząłem kopać i... ukazał się kształt łodzi.

Zabytkowe żniwa

W Krośnie rozpoczęły się prawdziwe historyczne żniwa. Początek zrobili robotnicy zatrudnieni przy budowie portu. Z powodu niskiego poziomu Odry, pracowali na terenie znajdującym się zazwyczaj pod wodą. Srebrny talerz, ceramika, ciężki karabin maszynowy stanowiący wyposażenie bunkra trafiły w ich ręce, a potem - do izby muzealnej w pobliskim zamku.
Później rozmaite skorupy zaczęli przynosić ludzie robiący wykopy pod kanalizację, pracownicy interwencyjni porządkujący zamek i wreszcie wędkarze. Wiele znalezisk było ciekawych: cybuchy fajek, fragmenty dzwonków, kafle, naczynia, butelka z napisem "Guben". Jednak prawdziwą sensacją okazały się łodzie, które początkowo wzięto za zwykłe, stare łódki.
- Przypadkowo przepływaliśmy odrzańskim szlakiem - mówi Mieczysław Jusza, pracownik Instytutu Archeologii i Etnologii na Wolinie. - Poproszono mnie, żebym na te wraki zerknął. Dziś wysyłamy do burmistrza Krosna opinię z prośbą o objęcie łodzi opieką, bo to bardzo cenne znalezisko. Próbki wysłałem do badań, ale sądząc po konstrukcji, starsza łódź pochodzi z XVII lub połowy XVIII wieku.
Zdaniem M. Juszy, wykorzystując niski stan Odry trzeba wykonać dokumentację znaleziska.

Kiedy ją zobaczę

- Naprawdę nie mogę się doczekać, kiedy ją zobaczę - mówił w piątek, jadąc pociągiem do Krosna, pracownik Centralnego Muzeum Morskiego Waldemar Ossowski. - Jeśli rzeczywiście ta łódka jest z XVII wieku, to będzie sensacja na skalę światową. Jeżeli o sto lat młodsza, będzie to znalezisko bardzo ciekawe. Dotychczas nie odkryto równie starego statku rzecznego ani na Odrze, ani na Wiśle.
Jak opowiada W. Ossowski, gdy niedawno Niemcy wydobyli podobne łodzie z Wezery, zbudowali specjalną halę ekspozycyjną. Co z łodziami znalezionymi w Krośnie? Na razie nikt hali nie wybuduje.
- Może zatopimy je w innym miejscu - zastanawia się Ossowski. - Woda konserwuje, a na powierzchni zginą bez specjalistycznej ochrony. Konserwacja jest bardzo kosztowna.

Kawałki drewna

Zaskoczony krośnieńskim odkryciem jest wojewódzki konserwator zabytków Jarosław Lewczuk. - Mam nadzieję, że nikt ich nie wykopuje - stwierdził, pomny losów innych sensacyjnych lubuskich znalezisk. - Jeśli to rzeczywiście są łodzie z tamtych czasów, staną się naszą dumą.
Wędkarze dziwią się, że te kawałki drewna są tak cenne. Na razie nad Odrę ciągną wycieczki. Na szczęście obie łodzie znajdują się naprzeciw powiatowej siedziby policji i stróże porządku mają na nie oko.
- Nad wodą ustawiliśmy kartony z prośbą, że jeśli ktoś znajdzie coś ciekawego, niech to wrzuci do środka - mówi J. Szymczak.
- O, proszę, w tym kartonie jest ceramika i ciekawa butelka... Ludzie naprawdę jakby zaczęli dbać o zabytki.
Z Osiecznicy i Połęcka dotarły właśnie informacje, że i tam widać wraki barek. Tym razem są to prawdopodobnie jednostki z minionego stulecia, mają już metalowe kadłuby.