Ukryty w cieple

Stanowisko spółdzielczości mieszkaniowej na seminarium zorganizowanym przez Polską Izbę Przemysłowo - Handlową Budownictwa reprezentował Ryszard Jajszczyk - dyrektor Biura Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych. Ten sektor to dziś budowa 15-20 tys. mieszkań rocznie, nakłady rzędu 4 mld zł oraz ok. 3,5 mln mieszkań w zarządzie. Obroty z tego tytułu to ok. 17 mld zł rocznie, w tym remonty ok. 3 mld. Łącznie popyt budowlany, reprezentowany przez spółdzielczość mieszkaniową wynosi ok. 7 mld zł rocznie.

Spółdzielnie mieszkaniowe, jak inni zarządcy nieruchomości mieszkaniowych, od 10 lat korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z podatku dochodowego od osób prawnych. Warunek - muszą przeznaczać osiągany dochód na utrzymanie zasobów. W ten sposób państwo pośrednio wspomaga spółdzielczość mieszkaniową.
Spółdzielcy płacą podatek VAT w swoich wkładach budowlanych - od 80 proc. członkowskiego kosztu budowy mieszkania - kosztów związanych z wykonawstwem budowlanym i projektowaniem. Wyłączone z opodatkowania są VAT są koszty pozyskania gruntów budowlanych, nadzoru inwestorskiego, obsługi finansowej. Poza tym, podatek VAT obciąża spółdzielcze nakłady remontowe, ukryty podatek VAT w opłatach za ciepło dostarczane do mieszkań, opłaty za wodę i wywóz śmieci. Łącznie w br. spółdzielcy płacący za użytkowanie mieszkań, poniosą koszty związane z podatkiem VAT, na poziomie 2 mld 170 mln zł. Na wspomaganie całego sektora mieszkaniowo-budowlanego, budżet państwa w br. wyasygnował kwotę 2 mld 130 mln zł.

Projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje likwidację ulgi, pozwalającej zarządcom nieruchomości na inwestowanie zysków w utrzymanie zasobów mieszkaniowych. Zyski spółdzielni z nadwyżki czynszów za wynajem lokali użytkowych, oprocentowania lokat bankowych, czy reklam umieszczanych na budynkach zostaną opodatkowane. Oznacza to, że spółdzielcy zapłacą z tego tytułu podatek VAT, który w przyszłym roku osiągnąłby poziom ok. 180 mln zł. O tyle zmniejszyłby się popyt na usługi remontowe.
Druga zmiana, to opodatkowanie 100 proc. członkowskiego kosztu budowy mieszkania, wraz z tymi, które generują spółdzielnie. Spowoduje to wzrost kosztów uzyskania mieszkania - czyli wzrost jego ceny.
Znikome przychody dla budżetu państwa, a znaczny niepokój społeczny wzbudza propozycja opodatkowania podatkiem VAT przekształceń lokatorskich praw do mieszkań w spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, jeśli będzie ono następować przed upływem pięciu lat od ustanowienia prawa lokatorskiego.

Ostatni problem dotyczy definicji budownictwa społecznego, która będzie mieć zasadniczy wpływ na budownictwo mieszkaniowe po 2007 r. Zdaniem R. Jajszczyka propozycje rządowe, zawarte w projektach ustaw budżetowych na przyszły rok są kolejnym etapem polityki, prowadzonej przez państwo wobec budownictwa od 1992 r. Polityki wycofywania się państwa ze wspomagania sektora mieszkaniowego. W 1992 r. trafiło do niego 6,1 proc. wszystkich wydatków budżetowych, w br. zaledwie 1,1 proc.
Propozycje rządowe na przyszły rok są znacznie gorsze. Tegoroczna kwota wsparcia dla sektora budowlano-mieszkaniowego (2 mld 130 mln zł) zmniejszy się w przyszłym roku do 1 mld 300 mln zł. Likwidacji ulec ma pomoc budżetu państwa dla gmin w wypłacaniu przez nie dodatków mieszkaniowych. Będą one musiały przyjąć cały ciężar pomocy mieszkaniowej dla rodzin gorzej sytuowanych materialnie.

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nakłada na zarządcę obowiązek rzetelnego informowania lokatorów o przyczynach zmian w wysokości opłat czynszowych. Wzrost tych opłat, wywołany proponowanymi zmianami w polityce podatkowej, dotknie liczną społeczność spółdzielczą - a informacja, kto jest autorem tych zmian, będzie wiązała się z silnym oddziaływaniem o charakterze politycznym (w mieszkaniach spółdzielczych zamieszkuje ok. 7 mln wyborców).
- Definicja budownictwa społecznego powinna być przygotowana dokładnie i szybko, choć problem jej praktycznego zastosowania pojawi się po zakończeniu okresu przejściowego, w 2007 r - przyznał Stanisław Kudroń z Departamentu Instrumentów Finansowania Mieszkalnictwa. Definicja powinna być wprowadzona w formie ustawowej. Powinna objąć wszelkie formy budownictwa mieszkaniowego w Polsce. Niepewność rozwiązań ostatecznych pogłębia fakt, że przygotowywany jest projekt zmian VI Dyrektywy, zakładający m.in. rezygnację z przepisów dotyczących regulacji budownictwa mieszkaniowego, realizowanego w ramach polityki społecznej. W opinii Komisji Europejskiej, definicje stosowane w tym zakresie są zbyt różnorodne, a próby ich ujednolicenia nie przyniosły rezultatów. Wobec nacisków państw stosujących obniżony VAT w budownictwie mieszkaniowym, Komisja skłania się ku wykreśleniu punktu, który mówi o budownictwie społecznym i wprowadzeniu możliwości stosowania obniżone stawki VAT w stosunku do całego budownictwa mieszkaniowego. c.d.n.