W 1961 roku został odsłonięty pomnik jeńców wojennych obozów w Sagan. W uroczystości wziął udział wspaniały, zielonogórski fotograf

Zobacz film z rekonstrukcji historycznej ucieczki z obozu Stalag Luft III w Żaganiu, pod kryptonimem "Drewniany koń"

Obóz jeniecki Stalag VIIIC w miejscowości Sagan powstał w 1939 roku. Został wybudowany przez Wehrmacht i był przez tę formację zarządzany. W Stalagu VIIIC przetrzymywano żołnierzy szeregowych i podoficerów wojsk lądowych. Jedną z pierwszych grup jeńców byli Polacy, uczestnicy wojny obronnej z września 1939 roku. Łącznie w Stalagu VIIIC przebywało około 49 tysięcy jeńców w tym prawie 40 tysięcy Francuzów.
W maju 1942 powstał Stalag Luft 3 – obóz jeniecki Luftwaffe dla oficerów lotnictwa alianckiego. Pod koniec wojny w obozie przebywało ponad 10 tysięcy lotników Królewskich Sił Powietrznych (RAF) i Sił Powietrznych Armii USA.

Bezpośrednio po zakończeniu wojny obozy służyły jeszcze przez jakiś czas do przetrzymywania jeńców niemieckich. Gdy opustoszał, baraki zaczęto systematycznie rozbierać. Dzieła dokonywali szabrownicy i okoliczna ludność, która tam pozyskiwała materiały budowlane. Teren przy ul. Lotników Alianckich (obecna nazwa) został upamiętniony postawieniem pola białych krzyży. Tam też odbywały się miejskie uroczystości.

Pomnik został odsłonięty 3 września 1961 roku. Powstał z inicjatywy Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz władz Miasta Żagań. Jego autorem jest Mieczysław Welter, utytułowany polski rzeźbiarz, który od 1956 roku brał udział w wystawach ogólnopolskich i za granicą. W 1960 uzyskał stypendium we Włoszech, potem podróżował artystycznie po Europie, Meksyku, Korei, Mongolii i Chinach. Jest autorem m.in. pomnika Kopernika w Meksyku, czy pomnika Fryderyka Chopina w Palma de Mallorca.
Rzeźba w Żaganiu symbolizuje jeńców wojennych, którzy cierpieli i zmarli w obozie w latach 1939-1945.
W 2015 roku zakończył się remont Pomnika Ofiar Stalagu VIIIC, na który środki przekazało m.in. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzeum w Żaganiu zostało otwarte 28 września 1971 roku, jako Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych w Żaganiu.
Budowa obiektu trwała od 1967 roku, a w owych czasach był on oddziałem Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Inicjatorem jego powstania był Wojewódzki Obywatelski Komitet Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz Zarządu Okręgu ZBOWiD.
Budynek zaprojektowali mgr inż. Marian Wyczałkowski, zielonogórski architekt, który na swoim koncie miał między innymi Biuro Wystaw Artystycznych na deptaku w Zielonej Górze, czy Dom Kombatanta przy Wieży Braniborskiej (zmarł w 2020 roku) oraz mgr inż. Tadeusz Kmiecik.
Od 2009 roku placówka nosi nazwę Muzeum Obozów Jenieckich.

Zobaczcie archiwalne zdjęcia z tamtych czasów

Czytaj również na naszym portalu