Widziane z prowincji. Co robić?* - felieton Andrzeja Pierzchały

Dawno, dawno temu nasz profesor logiki i metodologii nauk przestrzegał, że nie ma zarówno obojętnych dat, jak i innych kontekstów wypowiedzi. Toteż dziś, mimo „primaaprilisowej” daty, całkiem poważnie, choć przecież nie bezkontekstowo, z pytaniem zarówno teoretycznym, jak i praktycznym w tytule. A oczywistą inspiracją do tych rozważań jest wydana przez Wydawnictwo Tysol ważna i poważna, oraz interesująca nad wyraz pozycja autorstwa belgijskiego naukowca prof. Davida Engelsa, zatytułowana właśnie „Co robić?”, z jednoznacznym zgoła podtytułem: „Jak żyć w obliczu upadku Europy?”.

Licząc jak zwykle na dociekliwość i skrupulatność moich stałych Czytelników (pozdrawiam!) ograniczę się tylko do kilku zaledwie informacji dotyczących tego niezwykłego, oryginalnego naukowca i autora owego specyficznego „poradnika”, bowiem jestem pewien, że o resztę zadbacie Państwo sami. Otóż ten znany w Europie profesor historii i filozofii na brukselskim uniwersytecie, o konserwatywnych poglądach, przeniósł się z „nowoczesnej” Belgii do w miarę jeszcze „wolnej” naukowo Polski w 2018 r. Uznał bowiem, że jego swoboda badań naukowych w ojczyźnie była stopniowo ograniczana. Dziś zaś pracuje naukowo jako główny analityk w Instytucie Zachodnim, ale też wykłada m.in. (uwaga!) na gorzowskiej Akademii im. Jakuba z Paradyża. Resztę informacji o nim oraz jego twórczości - najsłynniejsza książka „Na drodze do imperium” (Paryż 2013/Poznań 2022) - znajdą Państwo łatwo „w sieci”.

Toteż wracając do inspiracji najnowszą pozycją Engelsa („Co robić?”) dodam jeszcze, że miała ona już swoje wydania niemieckie i francuskie. Autor sformułował w niej bowiem praktyczne zalecenia dla ludzi, których nazywa „ostatnimi obywatelami Zachodu”. Będą oni mieli za zadanie ocalenie zachodniego dziedzictwa w okresie nadciągających wstrząsów, aby w odpowiednim czasie mogło się ono rozwinąć na nowo. Natomiast tom ten nie jest poradnikiem dla ludzi, którzy w obliczu nadchodzących wydarzeń troszczą się przede wszystkim o bezpieczeństwo osobiste lub o bezpieczeństwo swojego mienia, lecz książką dla tych, którzy żyją dla czegoś większego od nich samych. Ludzie ci uważali się we wszystkich okresach za „zbiorowych spadkobierców różnych wspaniałych i rzadkich dóbr” i pilnowali ich także podczas kryzysów, aby przekazać je swoim dzieciom. W działaniu kierują się przede wszystkim miłością i postrzegają jednostkę „jako ogniwo nieprzerwanego łańcucha dawania i brania”. To w telegraficznym skrócie treść owego dzieła, prowokującego wszak fundamentalne pytania, czy tezy te znajdą u nas odbiorców i naśladowców, podczas gdy nasza „rzeczywistość skrzeczy”?

A oto niektóre z kilkudziesięciu konkretnych zaleceń autora, będących tytułami podrozdziałów w części „Przezwyciężyć rozpacz”:

Być realistą. Odpowiedzialnie inwestować. Porzucić myślenie krótkofalowe. Otaczać się pięknem. Być tolerancyjnym, ale nie samobójczym. Ważyć słowa. Czytać - ale nie byle co. Być dumnym ze swej historii. Przygotować się na najgorsze. Uświadomić sobie to, co nieuchronne. Tworzyć projekt nowego społeczeństwa.

Słowem, lektura to fascynująca, erudycyjna, zmuszająca zarówno do refleksji, jak i… działania. Toteż polecam serdecznie!

*David Engels, „Co robić? Jak żyć w obliczu upadku Europy”, Wydawnictwo TYSOL sp. z o.o. Warszawa 2023 r.