Powstał kolejny film, poświęcony historii Kostrzyna nad Odrą. Opowiada o Szkole Podstawowej nr 1, która przetrwała zagładę miasta

Budynek obecnej Szkoły Podstawowej nr 1, bo o nim mowa, powstał w 1931 r. Jako budulca użyto charakterystycznej, ciemnej wypalanej cegły. Charakterystyczną częścią budowli od strony ulicy są dwa ryzality, w których umieszczono podwójne wejścia do budynku. Wprawne oko zauważy, że cztery, dziś nieczynne wejścia, ozdobione są płaskorzeźbami. Co ciekawe, na wszystkich są młode dziewczęta. Jedne się bawią, inne wykonują prace domowe, gotują, rozwieszają pranie, robią zakupy, a jeszcze inne uprawiają sport. Uwiecznione na rzeźbach postacie nie są przypadkowe. Do 1945 r. w budynku tym mieściła się bowiem szkoła podstawowa dla dziewcząt, a rzeźby miały pełnić rolę edukacyjne. Drzwi w ryzalitach są obecnie w pełni drewniane, jednak przed wojną były przeszklone. Nad drzwiami znajdowały się herby Kostrzyna. Z czterech ocalał jeden. Można go dostrzec nad pierwszymi drzwiami od strony ul. Kopernika.

Popularna "jedynka" stała się bohaterką 11 odcinka serii "Küstrin, Kostrzyn zabytki (nie)znane". Jej autorem jest Ryszard Dubik, pasjonat historii miasta. Cykl filmów cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców miasta. W krótki, zwięzły osób opisuje dzieje najbardziej charakterystycznych miejsc w Kostrzynie nad Odrą. Wszystkie filmy serii oraz ciekawe, historyczne zdjęcia Kostrzyna, można znaleźć na facebookowym profilu Küstrin, Kostrzyn zabytki mniej znane.

U schyłku wojny szkołę przekształcono w szpital wojskowy. Reliktem II wojny światowej jeszcze do niedawna był usytuowany na tyłach szkoły schron, który jednak rozebrano w 2018 r. przy okazji budowy nowej hali sportowej.

W wyniku trwających bez mała 60 dni walk o Kostrzyn szkoła została poważnie uszkodzona. Zniszczeniu uległ dach, pomieszczenia na poddaszu i wieża zegarowa. Przez dziewięć powojennych lat budynek szkoły stał uszkodzony. Remont ruszył w 1956 r. Dach odbudowano w skromniejszej formie. Mniej jest elementów ozdobnych, nie ma też śladu po wieży zegarowej, która niegdyś dodawała szkole uroku. Na charakterystycznych, ciemnych cegłach po dziś dzień w wielu miejscach możemy dostrzec ślady po kulach i odłamkach – świadectwo okrucieństwa wojny.

Przeczytaj też:

• Szpital odkrywa swoje tajemnice. Pasjonaci historii zrobili film, poświęcony temu miejscu. To już 10. odcinek serii

W czasach PRL-u „jedynka” nosiła imię generała Karola Świerczewskiego. Patron doczekał się obelisku. Odsłonięto go w listopadzie 1977 r. w sąsiedztwie szkoły. W minionej epoce składano pod nim kwiaty, a żołnierze wystawiali przy nim warty. Dziś po obelisku nie ma już śladu. Został rozebrany w 2016 r. Wcześniej zdjęto z niego tablice, poświęcone gen. Świerczewskiemu. W miejscu pomnika jest obecnie parking. Metalowe orły bez koron, wieńczące pomnik, trafiły do zbiorów Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Można je zobaczyć przed wejściem do siedziby muzeum.

Przez lata, korzystając z uprzejmości dyrekcji, z budynku szkoły korzystali kostrzyńscy harcerze. Długo mieściła się tu komenda kostrzyńskiego hufca. Sami harcerze spotykali się m. in. w znajdującej się w piwnicy świetlicy i w dawnym schronie pod salą gimnastyczną. Wielu z nich z rozrzewnieniem wspomina lata 70., 80. i 90., gdy harcerstwo w Kostrzynie kwitło.

Szkoła dysponuje kilkudziesięcioma kronikami. Znajdziemy w nich wiele informacji i zdjęć, dokumentujących codzienne życie "jedynki". Są tam też relacje mówiące o pracach projektowych, budowie i uroczystym otwarciu pomnika gen. Karola Świerczewskiego. To jego imię nosiła niegdyś szkoła. Po pomniku nie ma dziś śladu, w jego miejscu wybudowano parking. Orły bez koron, które wieńczyły obelisk, można do dziś oglądać przy siedzibie Muzeum Twierdzy Kostrzyn.

W Szkole Podstawowej nr 1 jest obecnie około 20 sal lekcyjnych, dwie pracownie komputerowe, aula multimedialna. Do tego świetlica, stołówka, biblioteka i skoputeryzowana czytelnia. Do szkoły przylega otwarta w 2019 r. wielofunkcyjna hala sportowo-widowiskowa.